________________
અધ્યાયઃ ૯ સૂત્રઃ ૬
(અધ્યાય ૯-સૂત્ર ૬ U [1]સૂત્રહેતુ- સંવરના ઉપાયોમાં એક ઉપાય કહ્યો ધર્મ. (યતિ ધર્મ] તેના દશ ભેદોને આ સૂત્ર થકી જણાવે છે.
[2]સૂત્ર મૂળ *ઉત્તમ ક્ષમામાવાવશૌર્વસંમતિપત્યાન્વિન્ય बह्मचर्याणि धर्मः
0 [3]સૂત્ર પૃથક-૩મ: ક્ષમ -મા- માવ - શૌવ - સત્ય- સંયમ -તપન્ન -ત્યા – વન્ય - વૈવિર્યાણ ધર્મ | _ [4]સૂત્રસાર - ક્ષમા,માર્દવ,આર્જવ,શૌચ,સત્ય,સંયમ,તપ, ત્યાગ,આર્કિન્ય અને બ્રહ્મચર્ય એ દશ પ્રકારનો ઉત્તમ ધર્મ છે.
3 [5]શબ્દજ્ઞાનઉત્તમ-ઉત્તમ,ઉત્કૃષ્ટ ક્ષમ-સહિષ્ણુતા ભાવ-મૃદુતા, નમ્રતા ગાર્નવ-સરળતા શીવ-નિર્લોભતા,અનાસકિત સત્ય-હિત-મિત યર્થાથ વચન સંયમ-યોગ-નિયમન તપ-તપ ત્યા-ત્યાગ
ગવિખ્ય-વસ્તુ- અમમત્વબુધ્ધિ વહાવર્ય-ગુરુકુળમાં વસવું તે વર્ષ-યતિધર્મ
U [6]અનુવૃત્તિ- કોઈ સ્પષ્ટ અનુવૃત્તિ અહીં વર્તતી નથી અર્થાપેક્ષાએ સૂત્ર ૯૯૨ સ ાતિમતિ થી સંવરની અનુવૃત્તિ લેવી.
[7]અભિનવટીકા- સર્વપ્રથમ ગુપ્તિધર્મની વાત કરી, તેમાં પ્રવૃત્તિનો સર્વથા નિરોધ થાય છે, જે તેમાં અસમર્થ છેતેઓનેસમ્યકપ્રકારની પ્રવૃત્તિ બતાવવાને માટે સમિતિઓનો ઉપદેશ છે, હવે જો પ્રવૃત્તિ કરેતો તેકરનારનેથનારા પ્રમાદનો પરિહાર કરવાને માટે સાવધાનીથી વર્તવાને માટે ઉત્તમ ક્ષમા આદિ દશવિધ ધર્મોઆ સૂત્ર થકી દર્શાવવામાં આવ્યા છે.
ક્ષમાઆદિ ગુણો જીવનમાં ઉતારવાથી જ ક્રોધ આદિ દોષોનો અભાવ સધાઈ શકે છે. તેથી એ ગુણો ને સંવરના ઉપાય કહેલ છે.
જ ઉત્તમ: 9:ઉત્તમ એટલે ઉત્કૃષ્ટ
# ધર્મ બે પ્રકારે કહ્યો છે. સાધુધર્મ અને ગૃહસ્થ ધર્મ. આ સૂત્રમાં સાધુધર્મનું વર્ણન છે. અને તે દર્શાવવા માટે જ સૂત્રકારે ઉત્તમધર્મ શબ્દ વાપરેલો છે કેમ કે ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારનો
ક્ષમા આદિધર્મ ફકત સાધુઓને જ હોય છે. ગૃહસ્થોને ક્ષમા આદિ ધર્મ સામાન્ય હોય છે આ વાત સત્ત: ધર્મ: શબ્દથી સ્પષ્ટ થાય છે..
ગૃહસ્થાવસ્થામાં પાળવાયોગ્ય આચારો-વ્રતોઆદિનાકેટલાંક અંશો પણ ધર્મ છે. પરંતુ તે મુખ્યપણે પુણ્ય બંધાવનાર હોય છે. અને પુણ્યબંધકતાને લીધે આમ્રવની મુખ્યતા રહે છે. *ઉત્તમ ક્ષમાવાર્નવશૌસત્યસંચમતી ગ્નિવલર વર્ષ. એ પ્રમાણે સૂત્રપાઠ દિગમ્બર પરંપરામાં છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
