________________
અધ્યાયઃ ૩ સૂત્રઃ ૩
* ૨૩
અતિ બિભત્સ અને ગ્લાનિકર હોય છે. શરીરનો વર્ણ પણ અતિશય કાળો હોય છે.
નારકીમાત્રનું શરીર કુર-કરુણા પૂર્ણ-બિભત્સ અને જોવામાં ખૂબજ ભયાનક હોય છે. અને તેનું શરીર અતિશય દુઃખ ભોજન રૂપ હોય છે.
૪ નારકીઓના શરીર બે પ્રકારના કહયા છે : (૧) ભવધારક અને (૨) ઉત્તરવૈકિય. જે મૂળથી ધારણ કરાયેલું હોય તે ભવધારક અને જે વિક્રિયાથકી ઉત્પન્ન કરાય તેને ઉત્તર વૈક્રિય કહે છે.
ભવધારક શરીરને આશ્રીને ભાષ્યકાર મહર્ષિએ તેની ઊંચાઈનું પણ અત્રે વર્ણન કરેલ છે. ૮જવનો ૧ અંગુલ–૨૪ અંગુલનો ૧ હાથ,૪હાથનું એક ધનુષ્ય એ ગણિત મુજબ – પહેલી રત્નપ્રભામાં ના નારકીની શરીરની ઉંચાઈ ૭ ધનુષ, ૩ હાથ અને અંગુલ છે. તેનાથી આગળ આગળ ની પૃથ્વીમાં આ પ્રમાણ બમણું બમણું સમજી લેવુંતેની ઉત્કૃષ્ટ અને જધન્ય સ્થિતિ માટે પણ કહયું કે ઉપરઉપરની નારકીની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ તે નીચેનીચેની નારકીની જધન્ય સ્થિતિ જાણવી. એટલે કે પહેલી નારકીની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના તે બીજી નારકીની જધન્ય અવગાહના સમજી લેવી અને પહેલી નારકીની જધન્ય અવગાહના અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણે સમજવી. – સાતે નારકીનું દેહ પ્રમાણ ભવધારણીય તથા ઉત્તર વૈકિય સ્થિતિ અપેક્ષાએ
સાતે નારકીનાજીવોના ઉત્કૃષ્ટ દેહમાન નું કોષ્ટક શરીરના ભેદ ૧-નારકાર-નારક8-નારકનારકપ-નારક-નારક-નારક
| ધ.હા. ધ.હા.એ ધ.હા.અંધ.હા.અંધ હા. ધ.હા. .હા.અ | ભવધારણીય (૭-૩-૬ ૧પ-૨-૧૨ ૩૧-૧- દિ૨-૨- ૧૨૫- ૨૫- ૫૦૦- 1 ઉત્તરવૈક્રિય ૧૫-૨-૧૨3૧-૧- ૧૨-૨-૧૨૫- ૨૫- ૫૦૦- ૧૦૦૦|
સંકેત સમજ ધ. – ધનુષ્ય, હા. હાથ, અં – અંગુલ
-: સાતે નારકીના જીવોનું પ્રતર–મુજબ દેહમાન -
(૧) રત્નપ્રભાના દેહમાનનું કોષ્ટક પ્રતર | ૧ | ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ધનુષ્ય ૦ ૧ ૧ | ૨ | ૩ | ૩ ૪ ૪ ૫ | ક | | ૭ ૭િ હાથ | ૩ ૧ | ૩ | ૨ ૦ | ૨ |૧ ૩ ૧ ૦ ૨ ૦ ૩ અંગુલ ૦ ૮ ૧૭ ૧ ૧૦ ૧૮૩૧૫ ૨૦૪૧૩ ૨૧૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
