Haim Saraswat Satra

SR No.: 005027
Original Sutra Author: N/A
Author: Bharatiya Vidya Bhavan Mumbai
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 2004
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 99

ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ
દીક્ષાનિમિત્તે લઘુતમવય
ગર્ભથી આરમ્ભી
૬૮
.
દીક્ષાવય સ્વીકારીએ તે જૈનશાસ્ત્રમાં ‘જન્મથી આર્મ્સ્કી – કાઈ કહે છે કે, આઠ વર્ષ પછી ' જણાવી છે (જુ પ્રવૃત્તિ, સૂત્ર ૭૯૧ ), કારણ કે તે પહેલાંની વયવાળાને બાલ ગણી તેને ‘ દીક્ષાચિત ' સ્વીકારવામાં આવેલ નથી; તે ગણતરીએ આ દીક્ષા પણ વાસ્વામીની માફક · કાદાચિત્કી આશ્ચભૂત '— અપવાદજનક લેખાય; પણ તે બાલક પછી મહાન વિજયી આચાય થાય છે, એટલે ‘no success like a success’– વિજય જેવા કાઈ વિજય નથી, એ ન્યાયે આ દીક્ષા સસ્થાને યેાગ્ય સ્વીકારાય. દીક્ષા દૈનાર પશુ વિદ્વાન ગ્રંથકાર આચાર્ય હતા. તેમણે પ્ર.ચ. પ્રમાણે માતાના સ્વપ્ન અને દાઢુલા પરથી, કે તે ખાલકના અંગપ્રત્ય’ગાદિનાં લક્ષણા પરથી સૂચિત મહત્તા તેમાં પારખી હશે; ત્યારે જ પિતાને પૂછ્યા વગર, વયના શાસ્ત્રમાન્ય ધારણથી પણ એછી વયે દીક્ષા આપી હશે.
-
અન્ય સાધન પરથી જલુાય છે કે, આઠ કે નવ વર્ષોંની વયે દીક્ષા અપાઈ હતી. જો તેમ હાય તા જૈનશાસ્ત્રની વયમર્યાદાના લેપ થતા નથી. દીક્ષા આપનાર આચાર્ય શાસ્ત્રના જાણુ હતા એટલે શાસ્ત્રમર્યાદામાં રહીને જ આપી હશે એ સ્વીકારવું વધુ ચેાગ્ય છે. છતાં આઠ કે નવ વર્ષની દીક્ષાય પણ બાલકવય-નાની વય ગણાય.
પ્રવચનસારાહાર–
નાની વયે દીક્ષા લેનાર હેમાચા' જેવા થાય જ, તેમ મેટી વયે દીક્ષિત થનાર તેવા ન જ નીવડે એવું કાંઈ નથી; પરન્તુ એટલું તેા ખરું કે અભ્યાસવૃત્તિવાળા નાની વયથી અભ્યાસ માંડી અતિશય પ્રમાણમાં અને વિશેષ ઝડપથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે અને તેમ થતાં મહાવિદ્વાન નીવડે છે. તે વિદ્વત્તામાં સચ્ચારિત્ર ભળે તે સેાનું અને સુગંધ બંનેનું સુખદ અને વિરલ મિશ્રણ થાય. આ મુનિપુ ગવે નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચર્ય સેવ્યું, ૧૭ વર્ષની વયે તે તેમની પ્રતિભાથી મુગ્ધ થઈ ગુરુ આચાયે તેમને “ હેમચંદ્ર ’ એવું બીજું નામ આપી આચાર્યપદ આપ્યું. તેમણે ૮૪ વર્ષ જેટલું લાંબુ જીવન ગાળ્યું. સિદ્ધરાજ અને કુમારપાલ બંને ગુર્જરેશ્વરના રાજકાલમાં તે
જીવન્ત હતા.