________________
સ્થવિરાવલી
સંપ્રતિના સિક્કામાં એક બાજુ ઉપર-નીચે સન્ત્ર અને દ્દી શબ્દો લખેલા છે, બીજી બાજુ ઉપર-નીચે “ અને .. ચિહ્નો છે. કોઈ કોઈ સિક્કામાં ની નીચે (સ્વસ્તિક) પણ મળે છે. આ સિક્કો તેના રાજ્યશાસન ઉપર સુંદર પ્રકાશ પાડે છે.
૯૩
સામાન્ય રીતે મૌર્ય સિક્કાઓમાં એક બાજુ ઉપર નીચે મૌ અને ૌ શબ્દો છે, બીજી બાજુ ઉપર નીચે × .... અને મૈં ચિહ્નો છે. જૈનો હંમેશાં દેરાસમાં પ્રભુની સામે ચોખાની આવી નિશાનીઓ કરે છે. (‘મોર્ડન રીવ્યુ’ સને ૧૯૩૪ જુનનો અંક, પૃ. ૬૪૭)
અવન્તિપાર્શ્વનાથ તીર્થ : આર્ય સુહસ્તિસૂરિના હાથે ઉજ્જૈનમાં અવન્તિપાર્શ્વનાથની સ્થાપના થઈ છે.
અવન્તિસુકુમારની ગર્ભવતી સ્ત્રીએ મહાકાળ નામના પુત્રને જન્મ આપ્યો હતો. મહાકાલે વીર સં. ૨૫૦ લગભગમાં ક્ષિપ્રાના કાંઠે પિતાના સ્મારકરૂપે શ્રીઅવન્તિપાર્શ્વનાથજીનું ગગનચુંબી ભવ્ય મંદિર સ્થાપ્યું. જેનું બીજું નામ મહાકાળનું મંદિર હતું. જે રાજા પુષ્યમિત્રના કાળમાં મહાકાળ મહાદેવના મંદિર તરીકે બની ગયું હતું. સમય જતાં મહારાજા વિક્રમાદિત્યના ધર્મગુરુ આ. સિદ્ધસેન દિવાકરે ત્યાં પાર્શ્વનાથજીની મૂર્તિ પ્રગટ કરી છે.
જૈન ગુફાઓ : સમ્રાટ સંપ્રતિ ઉજ્જૈનમાં યુવરાજપદે હતો ત્યારે જ તેણે દક્ષિણપથમાં અને સૌરાષ્ટ્રમાં પોતાની આણ ફેલાવી દીધી હતી. આથી આંધ્ર દ્રવિડ વગેરે દક્ષિણમાં અને સૌરાષ્ટ્રમાં ત્યારથી આરંભીને આઠેય સૈકા દરમ્યાન મૌર્યકાળ, ક્ષત્રપકાળ અને ગુપ્તકાળમાં અનેક જૈન ગુફાઓ બની છે, અનેક જૈન તીર્થો વધ્યા છે.
દક્ષિણમાં કૃષ્ણાનદીના કિનારે અયવલ્લીની ગુફા, અઇહોલ ગુફા, ખાનદેશની ભામેર ગુફા, યેવલા પાસેની અણકીટણકીની ગુફાઓ, જેનું વર્ણન ઉપા. મેઘવિજયજીએ ‘મેઘદૂતસમસ્યાલેખ’ શ્લોક ૪૭માં કરેલ છે. કાસાની ગુફા, ઔરંગાબાદની ગુફા, મોમીનાબાદની ગુફા, ચમારલેની જૈન ગુફા, જેમાં વિક્રમાદિત્યના સમકાલીન આર્ય કાલકસૂરિના નામવાળો શિલાલેખ છે અને ઈલોરાની ગુફા જ્યા સમ્રાટ સંપ્રતિએ ભગવાન નેમિનાથનો પ્રાસાદ બનાવ્યો હતો, વગેરે વગેરે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org