Page Text
________________
સ્થિતિ એવી થઈ કે, ન તો સરકાર ધીરે, ન ધીરે સહકારી મંડળી, કે ન ધીરે શાહુકાર. શાહુકાર ધીરે તે પણ તેની ધીરધારની શરતે અતિશય કડક થઈ ગઈ
નવા કાયદાઓ અને સહકારી મંડળીઓ થવાથી ખેડૂતની મિલકત સરકારને ત્યાં લખાઈ ચૂકી; શાહુકારનું ધીરધારનું જોખમ વધ્યું; ધીરધાર ઘટી અને તેનું સ્થાન કેાઈ સારી પદ્ધતિએ લીધું નહિ.
પિસ્ટ ઑફિસનાં સર્ટિફિકેટ, તેનાં સેવિંગ્સ ખાતાઓ અને નવા જમાનાની બેંકનું કામ સામાન્ય લોકોની નાણાભીડ ભાગવાનું નહિ પરંતુ સરકારી કાગળિયાંમાં પૈસા રોકવાનું, કે ટૂંકી મુદતની ધીરધાર કરવાનું રહ્યું. એટલે લોકોના પૈસા ગામડાંમાંથી ઘસડાઈને બેંકે અને સરકારની પેસ્ટ
ફિસમાં જમા થયા. તેને લાભ શહેરના ડાઘણું વેપારીઓને અને સરકારને જ મળે. ગામડાંના વેપારી અને ખેડૂતોની મુશ્કેલી વધી. તેમને સસ્તા વ્યાજે સગવડભરી રીતે પૈસા મળતા બંધ થયા. આમ ગામડાં સુકાયાં, શાહુકારે સુકાયા અને તેમને ભાગે બેંકે તાજી થઈ, તથા સરકાર તાજી થઈ. આ સંસ્થાઓએ પ્રજાશરીરની તંદુરસ્તીને ભોગે, લોકોના હાથપગ સૂકવીને પેટના રોગ વધારવાનું જ કામ કર્યું છે. ખેડૂતોને વાજબી વ્યાજે, સગવડભરી રીતે નાણાં મળી રહે, તેનું દેવું કપાય અને વેપારીઓને ઉદ્યોગધંધાર્થે લાંબી મુદતનાં નાણાં મળે, એવી ધીરધારની વ્યવસ્થા થયા વગર આ રોગ મટવાને નથી. સરકારે નવી સ્થાપેલી રિઝર્વ બેંક પણ આ દિશામાં કાંઈ કરે એમ લાગતું નથી.
તેનું કાર્ય ફક્ત પરદેશીઓને, આ દેશ ઉપરનો નાણું વિષયક કાબુ વધારે દઢ કરવાનું હોય, એવી બાજી જણાય છે.
જ બેંકે બેંકનું જે કામકાજ ચાલે છે, તેમાંથી પરદેશ સાથેની દંડીઓને વેપાર તે થેડી ઍચેજ બેંકના હાથમાં છે. તે બેંકે એ ધંધાનો ઈજારો કરી બેઠી છે અને કરોડની દંડીઓ ઉપર લાખોને નફો કરે છે. જ્યારે જ્યારે આ કામ કરવાની છૂટ દેશમાં સ્થાપિત કઈ બેંકને આપવાની વાત નીકળે છે, ત્યારે ત્યારે તે બેંકે સરકારના એ પગલા સામે બુમરાણ કરી મૂકે છે અને પોતાનો ધાર્યો કાયદે કરાવે છે. ઈમ્પીરિયલ બેંકની યેજના થઈ, ત્યારે તેના બંધારણમાં એ જાતનું કામકાજ ન કરવા માટે ખાસ અંકુશ મુકાયા હતા. તે જ પ્રમાણે રિઝર્વ બેંકને પણ એ ધંધામાંથી બાતલ રાખવામાં આવી છે.
દેશમાં સ્થપાયેલી બેંકે આમ નફાન કરી શકતી નથી; તેમ ખેડૂત તથા કારખાનાવાળાને ધીરી શકે એવી તેને સગવડ હોતી નથી. એટલે નવા જમાનાની આ સંસ્થાઓ ગામડાનું ધન ઘસડી જઈને, સરકારી લોન અને સરકારી જામીનગીરીઓમાં પૈસા રોકીને, સરકારના હાથ મજબૂત કરવા ઉપરાંત ભાગ્યે જ પ્રજાહિતનું કાંઈ ઉપયોગી કામ કરે છે.
સહકારી મંડળીઓ બેંકની પેટે સહકારી મંડળીઓ દ્વારા પણ ખેડૂતને લાભ થયો નથી. તગાવીની લોનની પેઠે સહકારી
Jain Education International
For Private & Personale
Only
| SR No. | 004989 |
| Book Title | Abad Hindusthan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gopaldas Jivabhai Patel |
| Publisher | Navjivan Prakashan Mandir |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 134 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Social |
| File Size | 8 MB |