Page Text
________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે
આધારભૂત બનતી હોવાથી એ અપક્ષાએ અધિક મહત્ત્વ ધરાવે જ છે.
શાસ્ત્રોમાં લખ્યું છે કે પરિસ્થિતિ બદલાય તો કલ્પ્ય અક બની જાય છે, અકલ્પ્ય કલ્પ્ય બની જાય છે. અર્થાત્ શાસ્ત્રકારોએ સામાન્ પરિસ્થિતિને નજરમાં રાખીને કલ્પ્યતા બતાવી છે (જિનાજ્ઞા). છ સંવિગ્ન ગીતાર્થ ગુરુભગવંતને તો એવી કોઈ વિશેષ પરિસ્થિતિ લાગે એમાં અકલ્પ્યતા પણ જણાવી શકે છે (ગુર્વાશા). અર્થાત્ શાસ્ત્રવચનોરૂ . જિનાજ્ઞા અને કલ્પ્ય જણાવે છે, ગુરુભગવંતના વચનોરૂપ ગુર્વાશા એને અકલ્પ્ય જણાવે છે. તો સાધકે શું કરવું ? શાસ્રવચનાનુસારે એને કલ્પ્ય માનીને આચરવું કે ગુરુવચનાનુસારે એને અકલ્પ્ય માનીને ત્યાગવું ? સાધકે કોને મહત્ત્વ આપવું ? આવા અવસરે શાસ્ત્રએ જ ‘વિના વિકલ્પે ગુરુવચનને તહત્તિ કરવા (અવિગપ્પેણ તહક્કારો)' વગેરે કહેવા દ્વારા ગુરુવચનને અનુસરવાનું-ગુર્વાશાને મહત્ત્વ આપવાનું માર્ગદર્શન આપ્યું છે. એ જ રીતે શાસ્ત્રો જેને અકલ્પ્ય કહેતા હોય એ જ બાબત ગુર્વાજ્ઞાથી કલ્પ્ય બની શકે છે. નાની ઉંમરમાં દીક્ષિત થયેલા બાળમુનિને શરીરના ઘડતર-વિકાસ માટે જરૂરી લાગે તો ગુરુ ભગવંત વિગઈ વાપરવાનું કે એકાસણાના બદલે બેસણાં કરવાનું કહે ને બાળમુનિ એ મુજબ કરે તો એના માટે એ આરાધના રૂપ જ બને છે,.વિરાધના રૂપ નહીં.
૧૮૪
આ બધી વિચારણાથી નક્કી થાય છે કે આપણા કોઈ પણ અનુષ્ઠાનને આરાધના રૂપ બનાવનાર કોઈ હોય તો એ ગુર્વાશા છે. જેમાં ગુર્વાશા હોય તે આરાધના રૂપ ને જેમાં ગુર્વાજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન હોય તે વિરાધનારૂપ, શ્રી વીતરાગસ્તોત્રમાં આવતી વાત આજ્ઞાડડરાદ્ધ વિરાદ્વા ચ શિવાય ચ ભવાય ચ (આરાધાયેલી આજ્ઞા મોક્ષ માટે થાય છે ને વિરાધેલી આજ્ઞા સંસાર માટે થાય છે) પણ આ જ વાતનું સમર્થન કરે છે.
એક આવશ્યક વાત જાણી લેવા જેવી છે- જેમ વૈદાશામાં તાત્પર્યરૂપે ચિકિત્સા-શાસ્ત્રની શાસ્ત્રાજ્ઞા સમાયેલી જ હોય છે, કારણ કે છેવટે વૈદ પણ આ શાસ્ત્ર પરિકર્મિતમતિથી (=શાસ્ત્રના ફરી ફરી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004974 |
| Book Title | Battrishina Sathware Kalyanni Pagthare Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |