Page Text
________________
૬૮
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે આ વાતો પરથી જણાય છે કે ઘી કે ઝેર, લાભકર્તા કે નુકશાનકર્તા જે બને છે તેમાં એનું સ્વરૂપ જે ભાગ ભજવે છે એના કરતાં પણ વૈદની સંમતિ કે નિષેધ જ વધુ મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે. આવું જ હિંસા અને અહિંસા માટે છે. સામાન્યથી જે જે પ્રવૃત્તિમાં હિંસા વણયેલી હોય તે – તે પ્રવૃત્તિ આત્માને ઘોર નુકશાનકર્તા હોવાથી પાપરૂપ જ બને છે, ધર્મરૂપ બની શકતી નથી જ. માટે જ કહેવાયું છે કે હિંસા નામ ભવેત્ ધર્મો ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ, અને જે જે પ્રવૃત્તિમાં હિંસા ટાળીને અહિંસા પાળવાની કાળજી હોય છે તે તે પ્રવૃત્તિ સામાન્યથી આત્માને લાભકર્તા જ બનતી હોય છે. માટે અહિંસા પરમો ધર્મ કહેવાય છે. તેમ છતાં આત્મા માટે જેઓ વૈદતુલ્ય છે એવા શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતોએ કે સંવિગ્ન ગીતાર્થ ગુરુભગવંતોએ જે પ્રવૃત્તિને કર્તવ્ય તરીકે કહી હોય એ પ્રવૃત્તિમાં હિંસા રહી હોય તો પણ એ પ્રવૃત્તિ આત્માને લાભકર્તા જ બને છે. ને જેમાં અહિંસા રહી હોવા છતાં પ્રભુએ નિષેધ કર્યો હોય તો એ પ્રવૃત્તિ નુકશાનકર્તા જ બને છે. અને આવી વિશેષ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ સિવાયની હિંસક પ્રવૃત્તિઓનો નિષેધ ને અહિંસા પ્રચુર પ્રવૃત્તિઓની સંમતિ પ્રભુએ પણ આપેલી જ છે. માટે તે તે પ્રવૃત્તિ ધર્મરૂપ બને કે અધર્મરૂપ બને એમાં પણ મહત્ત્વનો ભાગ (એનો મુખ્ય આધાર) અહિંસા કે હિંસા ન રહેતાં પ્રભુની આજ્ઞા કે નિષેધ જ બની રહે છે. માટે સૂક્ષ્મદષ્ટિએ વિચારીએ તો જણાય છે કે આજ્ઞા ધર્મે સારઃ
એટલે જિનમંદિર નિર્માણ, નદીઉતરણ, લોચ વગેરેમાં જીવોને પીડા પહોંચતી હોવા છતાં એ શાસ્ત્રવિહિત હોવાથી (એમાં પ્રભુની આજ્ઞા હોવાથી) ધર્મરૂપ બને જ છે, એ નિઃશંક છે. તેજ ક્ષયોપશમ અને વિશિષ્ટ પ્રકારની વિચારશક્તિના પ્રભાવે પંડિત જીવો આ વાતને સંદેહશૂન્ય રીતે સમજી શકે છે ને સ્વીકારી શકે છે. માટે ગ્રન્થકારે કહ્યું છે કે પંડિત જીવો શાસ્ત્રના ઐદંપર્યાર્થ સુધી પહોંચનારા હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004973 |
| Book Title | Battrishina Sathware Kalyanni Pagthare Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |