________________
व्यवहारे शुद्धत्वं निश्चये चाशुद्धत्वम्
भुङ्क्तेऽन्यः कुरुते चान्यो गुरुः शिष्यश्च यत्र न । देशना निश्चयस्यास्य पुंसां मिथ्यात्वकारणम् ॥७६ ॥ परिणामे नयाः सूक्ष्मा हिता नापरिणामिके । न वातिपरिणामे च चक्रिणो भोजनं यथा ॥७॥ आमे घटे यथा न्यस्तं जलं स्व-घटनाशकृत् । तथाऽपरिणते शिष्ये रहस्यं नयगोचरम् ॥७८॥ पृथक्त्वे नाधिकारस्तन्नयानां कालिकश्रुते । अधिकारस्त्रिभिः प्रायो नये व्युत्पत्तिमिच्छताम् ॥७९॥ तेनादौ निश्चयोद्ग्राहो नग्नानामपहस्तितः । રસીયનતિવિષપ્રાય: સો દ્વિતઃ ૮૦ || उन्मार्गकारणं पापा परस्थाने हि देशना । बालादेर्नान्ययोग्यं च वचो भेषजवद्धितम् ॥८१॥ इति । अत एव यत्र प्रणिधानादीनां
ઔચિત્ય... આ ગુરુ છે - આ શિષ્ય છે.. વગેરે વાતની સંગતિ જેમાં સમ્યત્ત્વનું કારણ બને છે (અર્થાત્ સત્યતાનું કારણ બને છે, તે વ્યવહારનયની દેશના છે. ૭પ કરે છે અન્ય અને ભોગવે છે અન્ય... કોઈ ગુરુ નથી... કોઈ શિષ્ય નથી. આવી બધી વાતો જેમાં છે એ નિશ્ચયનયની દેશના છે, એ જીવોને મિથ્યાત્વનું કારણ બને છે. //૭૬ એટલે જ સૂક્ષ્મનયો (= નિશ્ચયનયો) પરિણામી જીવને જ હિતકર બને છે, અપરિણામક કે અતિપરિણામક જીવોને હિતકર બનતા નથી, જેમકે ચક્રવર્તીનું ભોજન. //૭૭ll કાચા ઘડામાં નાખેલું પાણી જેમ પોતાનો અને ઘડાનો નાશ કરનાર બને છે તેમ અપરિણત શિષ્યને આપેલું નય અંગેનું રહસ્ય પોતાનો અને એ શિષ્યનો નાશ કરનાર બને છે. //૭૮ એટલા માટે જ જ્યારથી અનુયોગ પૃથક થયો ત્યારથી કાલિકકૃતમાં નયોનો અધિકાર નથી. છતાં જેમણે નયનો બોધ પામવો હોય તેમને પણ પ્રાયઃ પ્રથમ ત્રણનયોનો (= વ્યવહારનયોનો) જ અધિકાર છે. //૭૯ો તેથી પ્રારંભે જ (= શ્રોતા હજુ પરિણત નથી બન્યો ત્યારે પણ) દિગંબરો નિશ્ચયનયનો બોધ આપવા જે પ્રયાસ કરે છે તે ગલત છે એમ સિદ્ધ થયું. એ બોધ તો રસાયણરૂપે કરાયેલ ઝેર જેવો છે. (જે એને પચાવવાની ક્ષમતાવાળા બન્યા હોય એમને જ લાભ કરે.) આખા જગતને એ લાભ કરે એવું છે નહીં. llcoll (યોગ્ય જીવને યોગ્ય દેશના આપવી એ સ્વસ્થાન દેશના છે. એનાથી વિપરીત એ પરસ્થાન દેશના છે. અપરિણત શિષ્યો માટે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org