Jain Dharmna Karm Siddhantnu Vigyan

SR No.: 004952
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayshekharsuri
Publisher: Shahpuri Jain Sangh Kolhapur
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 4 MB

Page 69

ભવ, પુણ્ય-પાપ, પરાવર્તનમાન-અપરાવર્તમાન, બોત્કૃષ્ટા-સંક્રમોત્કૃષ્ટા...
૪૫ ઘાતી એટલે આત્માના જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-વર્યાદિ ગુણોનો ઘાત કરનારાં કર્મ. એનો ઘાત ન કરે તે અઘાતી કર્મ કહેવાય. મૂળ પ્રકૃતિમાં ઘાતકર્મ ૪-(૧) જ્ઞાનાવરણ (૨) દર્શનાવરણ (૩) અંતરાય (૪) મોહનીય. ઉત્તરપ્રકૃતિમાં જ્ઞના પ+દર્શના. ૯+અતંરાય પ+મોહ ૨૬ (બંધની અપેક્ષાએ)=૪૫ (ઉદયની અપેક્ષાએ ૪૭, મિશ્ર અને સમકિત મોહ, સાથે) ઘાતીમાં પણ બે વિભાગ છે. (૧) સર્વઘાતી-સ્વાવાર્ય ગુણને સર્વથા આવરે. (૨) દેશઘાતી-સ્વાવાર્ય ગુણને દેશથી આવશે.
સર્વઘાતી બંધની અપેક્ષાએ) ૧૦ પ્રકૃતિ - કેવલજ્ઞાના, કેવલદર્શના આદ્ય ૧૨ કષાયનિદ્રા પમિથ્યાત્વમોહ૧=૨૦ ઉદયની અપેક્ષાએ મિશ્રમોહ, પણ)
દેશઘાતી ૨૫ - કેવલશાના છોડી શેષ ના ૪+કેવલદર્શના છોડી શેષ દર્શના ૩+સંજ્વલન કષાય ૪+ નોકષાય ૯૧ અંતરાય પ=૨૫ (ઉદયની અપેક્ષાએ સમ્ય. મોહ)
અઘાતી કર્મ ૭પ :- વેદનીય ગોત્ર ૨+આયુ, ૪+નામકર્મ ૬૩=૭૫. હવે બીજી રીતે વિભાગોઃ-(૧) ધ્રુવ બન્ધી-૪૭ (ર) અધુવબન્ધી-૭૩
ધ્રુવબધી-૪૭, એટલે જે પ્રકૃતિઓની જે ગુણ ધી બંધની યોગ્યતા હોય ત્યાં સુધી તે નિરંતર બંધાય. તે ૪૭ પ્રકૃતિઓ છે.
જ્ઞાના. ૫ + દર્શના. ૯ + મોહ. ૧૯ (કષાય ૧૬, ભય ૧, જુગુ. ૧+ મિથ્યાત્વ ૧) + નામ ૯ તેજસ-કાશ્મણ શરીર ૨, વર્ણાદિ ૪, અગુરુલઘુ, ઊપઘાત, નિર્માણ ) + અંતરાય ૫ = ૪૭.
અધ્રુવબન્ધી ૭૩ (ઉકત ૪૭ પ્રકૃતિ સિવાયની ): અધુબન્ધી એટલે કે જે ગુણસ્થાનક સુધી બંધ કહ્યો, ત્યાં સુધી નિરતર બંધાતી નથી, કારણકે કેટલીક પ્રકૃતિઓ પરાવર્તમાન બંધવાલી હોવાથી પોતાના પ્રતિપક્ષી કે સાથીદારના બંધવખતે નથી બંધાતી, અને કેટલીક આતપ-ઉદ્યોત-આયુષ્ય પ્રકૃતિઓ નિરંતર અંતર્મુ. થી વધારે બંધાતી નથી.
(૧) ધ્રુવોદયી ૨૭ (૨)અધૂવોદયી ૯૫ ધ્રુવોદયી = સ્વઉદયવિચ્છેદ પર્યત સતત, નિરંતર ઉદયવાલી પ્રકૃતિઓ, તે ૨૭ છે. - ના. પ+ દર્શના. ૪+ મિથ્યાત્વ ૧ + અંતરાય ૫ + નામકર્મ ૧૨ તેજસ-કાશ્મણ શરીર ૨, વર્ણાદિ ૪, અગુરુલઘુ, નિર્માણ, સ્થિરાસ્થિર, શુભાશુભ ) = ૨૭. બાકીની ૯૫ પ્રકૃતિઓ અધૂવોદયી છે, કારણ કે તે પરસ્પર વિરૂદ્ધ ઉદયવાલી તથા દ્રવ્ય ક્ષેત્રાદિ સંયોગની અપેક્ષા રાખનારી પ્રકૃતિઓ છે.
(
૪