________________
મૂછ (કોમા).
૩૧ (૭) હોર્મોન્સનું અસંતુલન : થાઇરૉઇડ, પેરેથાઇરોઇડ, એડ્રિનલ,
પિટ્યૂઇટરી ગ્રંથિઓમાંથી નીકળતા (હૉર્મોન) અંત:સ્ત્રાવ
વધવા/ઘટવાથી કોમા થઈ શકે. (૮) વાઈડ એપિલેપ્સીના એક અથવા ઉપરાછાપરી હુમલાને અંતે. (૯) અલ્ઝાઇમર ડિઝીઝ : અંત ભાગમાં છેવટના તબક્કામાં રોગ પ્રવેશે
ત્યારે.
(૧૦)ઝેર (પોઈઝન) : આપઘાત કે હત્યા માટે વપરાતાં
ઓ.પી.પોઇઝનિંગ કે ભારે ધાતુઓ (હેવી મેટલ્સ) જેમ કે આર્સેનિક,
પારો સીસું (લેડ), ઊંઘની ગોળીઓનો ઓવરડોઝ. (૧૧) નશીલાં દ્રવ્યો : મદિરા (દારૂ), હેરોઈન, તમાકુ વગેરે. (૧૨) સાઈકોજેનિક કોમા : આમાં દર્દી સાચેસાચ કોમામાં હોતો નથી.
Glassgow Coma Scale :
ઈ.સ. ૧૯૭૪માં ડૉ. ટેસડેલ અને ડૉ. જેનેટે ગ્લાસગો નામના શહેરમાં દર્દીની જાગૃતતા (બેહોશી)નો માપદંડ નક્કી કરવા માટે ગ્લાસગો કોમા સ્કેલ નામની સર્વસ્વીકૃત પદ્ધતિની શોધ કરી, જેમાં મૂળભૂત ત્રણ સંજ્ઞાઓનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. જે નીચે મુજબ છે :
(૧) આંખોનો પ્રતિભાવ (૨) હલનચલનનો પ્રતિભાવ (૩) વાચાનો પ્રતિભાવ
આનો લઘુતમ આંક ૩ અને મહત્તમ આંક ૧૫ છે. આ આંક જો ૮થી નીચે હોય તો દર્દીની હાલત ગંભીર ગણાય છે.
કોમા (બેહોશી)ના દર્દીની પરિસ્થિતિ જાણવા માટે કે એની સ્થિતિમાં થયેલ સુધારો-કે બગાડો સમજવા માટે આ બહુ જ સરળ અને અસરકારક પદ્ધતિ છે. એમાં નજીવી સંદિગ્ધતા જરૂર છે છતાં એ સર્વસ્વીકૃત છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
