________________
२८० • आशयशुद्धेः प्राधान्यख्यापनम् •
द्वात्रिंशिका-४/१९ अपडिवुज्झमाणे चएज्जा अद्धाणगिलाणओसहत्थचागणाएणं' (पंचसूत्र-३) ।।१९।।। कंतारगए अम्मापितिसमेए तप्पडिबद्धे वच्चेज्जा । तेसिं तत्थ नियमघाई पुरिसमित्ताऽसज्झे संभवतोसहे महायंके सिया । तत्थ से पुरिसे तप्पडिबंधाओ एवमालोचिय 'न भवंति एए नियमओ ओसहमंतरेण, ओसहभावे अ संसओ, कालसहाणि य एयाणि' । तहा संठविय तदोसहनिमित्तं सवित्तिनिमित्तं च चयमाणे साहू । एस चाए अचाए । अचाए चेव चाए । फलमेत्थ पहाणं बुहाणं । धीरा एयदंसिणो । स ते ओसहसंपाडणेण जीवावेज्जा । संभवाओ पुरिसोचियमेयं । एवं सुक्कपक्खिगे महापुरिसे संसारकंतारपडिए अम्मापिईसंगए धम्मपडिबद्धे विहरेज्जा । तेसिं तत्थ नियमविणासगे अपत्तबीजाइपुरिसमित्तासज्झे संभवंतसम्मत्ताइओसहे मरणाइविवागे कम्मायंके सिया । तत्थ से सुक्कपक्खिगपुरिसे धम्मपडिबंधाओ एवं समालोचिय "विणस्संति एए अवस्सं सम्मत्ताइओसहविरहेण, तस्संपायणे विभासा, कालसहाणि य एयाणि ववहारओ', तहा संठविय संठविय इहलोगचिंताए तेसिं सम्मत्ताइओसहनिमित्तं विसिट्ठगुरुमाइभावेणं सवित्तिनिमित्तं च किच्चकरणेण चयमाणे संजमपडिवत्तीए ते साहू सिद्धिए । एस चाए अचाए, तत्तभावणाओ । अचाए चेव चाए, मिच्छाभावणाओ । तत्तफलमेत्थ पहाणं बुहाणं परमत्थओ । धीरा एयदंसिणो आसन्नभव्वा । स ते सम्मत्ताइओसहसंपाडणेण जीवावेज्जा अच्वंतियं अमरणमरणावंझबीअजोगेणं । संभवाओ सुपुरिसोचियमेयं 6 (पं.सू. ३) इत्येवमुपदर्शिता । __एतन्निर्देशो धर्मबिन्दौ → ग्लानौषधज्ञातात्त्यागः -(ध.बि.४/३१) इत्येवमकारि हरिभद्रसूरिवरैः। न च जनन्यादिशोकाक्रन्दन-विलपन-ताडनादिनिमित्तभावेन प्रविव्रजिषोः कथं न पापबन्ध इति वक्तव्यम्,→ वैराग्यमार्गसंस्थितस्य संसारवासचकितस्य । स्वहितार्थाभिरतमतेः शुभेयमुत्पद्यते चिन्ता ।। भवकोटीभिरसुलभं मानुष्यं प्राप्य कः प्रमादो मे । न च गतमायुर्भूयः प्रत्येत्यपि देवराजस्य ।।
6 (प्र.रति.६३/६४) इति प्रशमरतिदर्शितदिशा वैराग्योपरक्तस्य कथनादिविधिपुरस्सरत्यागेनौचित्यगर्भनिर्ममतया विशुद्धभावत्वात्, अन्यथा विशुद्धचित्तस्य मरणेऽपि स्वजनशोकादिभ्यः पापबन्धप्रस
ङ्गात् । तदुक्तं पञ्चवस्तुके → ण उ विहिचाओ वि तस्स हेउ त्ति । सोगाइंमि वि तेसिं मरणे व विसुद्धचित्तस्स।। - (पं.व.९०) इति गम्भीरबुद्ध्या परिभावनीयं तत्त्वमेतत् ।।४/१९।। જીવો માટે ઉપકાર કરનાર છે. પંચસૂત્રમાં આ જ બાબતને જણાવતા કહે છે કે – કોઈ પણ રીતે માતાપિતા ન સમજે, સંમતિ ન આપે તો માર્ગમાં ગ્લાન થયેલા મા-બાપની સારવાર કરવા ઔષધ લાવવા भाटे ४२वाम मावता त्यागन (GENERथी भुमुक्षुझे मालापनो त्या ४२वो.-(४/१८)
વિશેષાર્થ :- સેવા વગેરે દ્વારા માતા-પિતાને પ્રસન્ન કરી તેમની સંમતિપૂર્વક દીક્ષા લેવી એ ઉત્સર્ગ માર્ગ છે. આર્થિક સમસ્યા હોય તો માબાપના જીવનનિર્વાહની વ્યવસ્થા કરીને તેમની સંમતિપૂર્વક દીક્ષા લેવી એ પણ રાજમાર્ગ છે. યોગ્ય ઉપાય અજમાવ્યા વિના દીક્ષા લેવામાં આવે તો માતા-પિતાને આઘાત લાગવાની શક્યતા રહે છે. પરંતુ બધી વ્યવસ્થા કરી લીધા બાદ, સમજાવવા છતાં, રજા ન મળે તેમ હોય તો “મને સ્વપ્ર આવ્યું કે મારો એક્સીડન્ટ થયો છે. સપનામાં મને સાપે ડંખ માર્યો. ' ઈત્યાદિ.
Jain Education theratohal
"PoAPrivateaPersonaruse only
www.jalitelibrary.org