Page Text
________________
१६०
• भस्मग्रहोदयाऽऽवेदनम् •
द्वात्रिंशिका-३/१४ इदं कलिरजःपर्वभस्म भस्मग्रहोदयः । खेलनं तदसंविग्नराजस्यैवा'धुनोचितम् ।।१४।। ___इदमिति । व्यक्तः ।।१४।।
एकं तु करालकलिकाललक्षणं होलिकाभिधानं रजःपर्व तस्मिंश्च भस्मग्रहोदयलक्षणं भस्म इतस्ततो विलसति । अतो वसन्तराजस्थानीयस्य असंविग्नराजस्यैव खेलनं विडम्बनप्रायं साम्प्रतमुचितमित्याह 'इदमिति । भावितार्थोऽयं श्लोकः, नवरं “जप्पभिई च णं से खुद्दाए भासरासी महागहे दोवाससहस्सट्टिई भगवओ महावीरस्स जम्मणखत्तं संकंते तप्पभिइं च णं समणाणं णिग्गंथाणं णिग्गंथीण य णी उदिए पूया-सक्कारे पवत्तई” (क.सू.अ.६/सू.१३०) इति कल्पसूत्रवचनमप्यत्र संवदति । → आपत्कालोऽधुना बोध्यो जैनधर्मे परिस्फुटम् - (जै.गी.५८) इति जैनगीतावचनमप्यत्र स्मर्तव्यम् । → छद्मसंन्यासिनो ह्येव प्राप्स्यन्त्यादरमुत्तमम् । युष्माभिस्तु परिज्ञेयः तदैव प्रबलः कलिः ।। - (सं.गी.५/५२) इति संन्यासगीतावचनमप्यवश्यमत्रानुयोज्यम् । ___श्रीवीरनिर्वाणगमनानन्तरं जैनसङ्घावस्थायाः सूचकं → तेन खो पन समयेन निगण्ठो नाटपुत्तो पावायं अधुना कालङ्कतो होति । तस्स कालङ्किरियाय भिन्ना निगण्ठा द्वेधिकजाता भण्डनजाता कलहजाता विवादापन्ना अञमञ मुखसत्तीहि वितुदन्ता विहरन्ति- “न त्वं इमं धम्मविनयं आजानासि, अहं इमं धम्मविनयं आजानामि । किं त्वं इमं धम्मविनयं आजानिस्ससि । मिच्छापटिपन्नो त्वमसि, अहमस्सि सम्मापटिपन्नो । सहितं मे, असहितं ते । पुरेवचनीयं पच्छा अवच, पच्छावचनीयं पुरे अवच । अधिचिण्णं ते विपरावत्तं । आरोपितो ते वादो । निग्गहितो सि, चर वादप्पमोक्खाय; निब्बेठेहि वा सचे पहोसी"ति । वधोयेव खो मझे निगण्ठेसु नाटपुत्तियेसु वत्तति । येपि निगण्ठस्स नाटपुत्तस्स सावका गिही ओदातवसना तेपि निगण्ठेसु नाटपुत्तियेसु निब्बिन्नरूपा विरत्तरूपा पटिवानरूपा - (म.नि.भा.३-सामगामसुत्त पृ.३० + दी.नि. भा-३/पाथिकवग्गपाली-पासादिकसुत्त-६/१६४ + दी.नि. सङ्गीतिसुत्त-१०/३०१) इति मज्झिमनिकाय-दीघनिकाययोः वचनमपि यथासम्भवं प्रकृतेऽनुसन्धेयम् । ___ तथा → विक्कमकालाओ पन्नरसयपण्णहत्तरीवासेसु गएसु कोहंडीअपरिग्गहीयवंतरीपहावाओ भारहे હોવાથી મિથ્યાત્વીનો ધર્મ છોડી જ નહિ શકાય. એવું કહીને આ શ્લોક દ્વારા મહોપાધ્યાયજીએ એવો ઉપદેશ આપેલ છે કે પોતાના મિથ્યાઆચારની, શિથિલાચારની પ્રશંસા કે સંવિગ્નની નિંદા ન કરવી, પરંતુ કોઈક નવો ગચ્છ, નવો સમ્પ્રદાય, નવો ઝનૂની પક્ષ પોતાની અલ્પસંખ્યા અને પૂજનીય શ્રીસંઘની બહુમતિ હોય ત્યારે “અમે થોડા પણ રત્નવેપારી છીએ, તમે ઘણા પણ કરિયાણાના વેપારી છો. બહુમતિ પ્રમાણ નથી પણ શાસ્ત્રમતિ પ્રમાણ છે' આ રીતે શ્રીસંઘને આક્ષેપ આપવા પ્રસ્તુત શ્લોક સાક્ષીપાઠ તરીકે બતાવે તો તે પોતાની ઉશ્રુંખલતા છે, સ્વચ્છંદતા છે, શ્રીસંઘની આશાતના છે અને ઉન્માર્ગનું સમર્થન છે. આવી ભૂલ જાણતા-અજાણતા પોતાના દ્વારા ન થઈ જાય તેની સંવિગ્ન, ભવભીરુ મુમુક્ષુઓએ पास सावधानी रामवी. (3/13)
ગાથાર્થ :- આ કલિકાલરૂપી હોળીની ધૂળ સ્વરૂપ ભસ્મગ્રહનો ઉદય છે. તેથી અસંવિગ્નરૂપી २नो नाय मे ४ अत्यारे योग्य छ. (3/१४) १. हस्तादर्श ‘वादकृतो' इत्यशुद्धः पाठः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004938 |
| Book Title | Dwatrinshada Dwatrinshika Prakran Part 1 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Yashovijay of Jayaghoshsuri |
| Publisher | Andheri Jain Sangh |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 478 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |