________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આ તેજસ્વી પુત્રનું નામ રાખ્યું રાયચંદભાઈ.
શ્રીમના પિતામહ શ્રીકૃષ્ણના ભક્ત હતા. શ્રીમનાં માતુશ્રી દેવબાઈ જૈન ધર્મના સંસ્કારો લાવ્યાં હતાં. વવાણિયાનાં બીજાં વણિક કુટુંબો પણ જૈન ધર્મને અનુસરતાં હતાં. તે સર્વ સંસ્કારોનું મિશ્રણ કોઈ અજબ રીતે ગંગાયમુનાના સંગમની પેઠે આ તેજસ્વી પુત્રના હૃદયમાં રેલાતું હતું. - પુત્રનાં લક્ષણ પારણામાંથી એ અનુસાર શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રના બાળપણના અભુત પ્રસંગો નવાઈ ઊપજાવે એવા હતા. બાળપણથી જ એમનું વ્યક્તિત્વ અનોખું હતું. નાની વયથી જ અત્યંત બુદ્ધિશાળી હતા. સ્મરણશક્તિ અસાધારણ હતી. વિદ્યા જન્મથી જ એમને વરી હોય તેવી એમની પ્રતિભા હતી.
તેજસ્વી બુદ્ધિશક્તિનો પ્રભાવ પાંચ વરસની કુમળી વયથી જ જણાવા લાગ્યો. સાત વર્ષ સુધી એકાંતમાં બાળવય-સહજ રમતગમતમાં મસ્ત રહેતા હતા. પણ ત્યારેય વિચિત્ર ક૯૫ના, હેતુ સમજ્યા વગર, એમના આત્મામાં ઊભરાયા કરતી હતી. રમતગમતમાં બાળસહજ વિજય મેળવવાની અને રાજેશ્વર જેવી ઊંચી પદવી મેળવવાની એમને પરમ જિજ્ઞાસા હતી. સારા અને સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરવાની, સારું ખાવાપીવાની ઈચ્છા રહેતી હતી. શાળાનું શિક્ષણ બધું જ માની પણ ન શકાય તેમ બે જ વરસની અંદર પૂરું કર્યું. શિક્ષક ભણાવે ત્યારે એકદમ એમને યાદ રહી જતું. જે માણસે એમને પ્રથમ પુસ્તકનો બોધ દેવો શરૂ કર્યો હતો તેમને જ તેમણે પાછો એ જ ચોપડીનો બોધ કર્યો હતો. આઠમા વર્ષે એમણે કવિતા કરી હતી. તેમના સ્વભાવમાં વાત્સલ્યતા, પ્રીતિ અને સરળતા ખૂબ જ હતી. સર્વમાં
