________________
૧૮
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મારી નિવૃત્તિ શ્રેણીમાં વર્તવા દેતાં, કોઈ રીતે તમારું અંતઃકરણ ટૂંકું કરશો નહીં. અને ટૂંકું કરવા જે તમારી ઈચ્છા હોય તો ખચિત કરીને મને આગળથી જણાવી દેજો. તે શ્રેણીને સાચવવા મારી ઇચ્છા છે અને તે માટે એથી હું યોગ્ય કરી લઈશ. મારું ચાલતાં સુધી તમને દૂભવીશ નહીં અને છેવટે એ જ નિવૃત્તિ શ્રેણી તમને અપ્રિય હશે તોપણ હું જેમ બનશે તેમ જાળવણીથી તમારી સમીપથી, તમને કોઈ પણ જાતની હાનિ કર્યા વગર બનતો લાભ કરીને, હવે પછીના ગમે તે કાળ માટે પણ તેવી ઈચ્છા રાખીને ખસી જઈશ.''
શ્રીયુત્ માણેકલાલ ઘેલાભાઈ શ્રીમદ્દ વિશે લખે છે કે, “અમારી ભાગીદારીનાં કેટલાંક વર્ષ તો સાહસિક વ્યાપારના ખેડાણમાં ગયેલાં, અને તે સમયે તેઓની વ્યાપાર અને વ્યવહારકુશળતા એવી ઉત્તમ હતી કે અમે વિલાયતના કેટલાક વ્યાપારીઓ સાથે કામ પાડતા હતા, તેઓ અમારી કામ લેવાની પદ્ધતિથી દેશીઓની કાબેલિયત માટે પ્રશંસા કરતા હતા. અમારા આ વ્યાપારની કૂંચી રૂપ ખરું કહીએ તો શ્રીમાન રાજચન્દ્ર હતા.''
શ્રીમદ્ રાજચન્દ્ર આવું બહુલક્ષી વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા. બધી સિદ્ધિઓ એમને વરેલી હતી. પરંતુ એમને આ બધામાં રસ નહોતો. એમનું ધ્યેય તો મોક્ષપ્રાપ્તિનું જ હતું અને એ માટે સતત સાધના કરી ૨૮મે વર્ષે સાક્ષાત્કાર કર્યો. આ વર્ષે જ એમણે એક જગ્યાએ લખ્યું છેઃ
(૧) “ “જેને લાગી છે તેને જ લાગી છે અને તે જ “પિયુ પિયુ' પોકારે છે. એ બ્રાહ્મી વેદના કહી કેમ જાય ! કે જ્યાં વાણીનો પ્રવેશ નથી. વધારે શું કહેવું ?''
