________________
અતીતની અજવાળી
उदयमहिम रश्मिर्याति शीतांशुरस्त हत विधि लसितानां ही विचित्रोविपाकः॥
અર્થાત્ કુમુદવનની શોભા સમાપ્ત થવા લાગી છે. કમલવન ખીલી રહ્યું છે. ઘુવડ ઉદાસ થઈ રહ્યાં છે. ચક્રવાક પ્રસન્નતાથી નાચી રહ્યાં છે, સૂર્ય આકાશમાં ચઢી રહ્યો છે. ચંદ્ર નિસ્તેજ થઈને અસ્તાચળમાં પિતાનું મુખ છૂપાવી રહ્યો છે. એકનું ઉત્થાન થાય છે ને બીજનું પતન. અહા ! ભાગ્યને આ કેવો વિચિત્ર ખેલ છે ?”
પ્રભાત વિષેનું ઉપરે કત વર્ણન વાંચીને રાજા ભોજ આનંદથી ગદિત થઈ ગયે. લેકમાં આવેલા “હી” પ્રયાગ પર રાજા એકલે પ્રસન્ન થયે કે તેણે એક લાખ રૂપિયાનું પારિતોષિક આપીને કવિ-પત્નીનું સન્માન કર્યું.
એક લાખ સુવર્ણમુદ્રા લઈને જ્યારે માઘની પત્ની ચાલતી થઈ ત્યારે યાચકની અપાર ભીડ તેને અનુસરવા લાગી. તેઓ માગવા લાગ્યા. કવિ-પત્નીએ તે એક લાખ મુદ્રાને પુરસ્કાર યાચકને વહેંચી દીધે.
જ્યારે તે પિતાના સ્થાને પહોંચી ત્યારે તેના હાથ ખાલી હતા. માથે પૂછયું એટલે તેણે બધી વાત કહી. માઘ ખૂબ જ પ્રસન્ન થયે તેણે કહ્યું: “ખરેખર ! તું મારી સાક્ષાત શરીરધારી કીર્તિ જ છે.”
વાત ચાલતી હતી ત્યાં જ એક ભિખારી તેમની સામે આવીને ઊભું રહી ગયું. તે કવિ પત્નીની પાછળ-પાછળ જ ચાલી રહ્યો હતું અને તેને કંઈ જ મળ્યું નહોતું. મહાકવિએ અહી તહીં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
