________________
અતીતનાં અજવાળાં
રૈદાસે કહ્યું : પંડિતજી! આપ થોડા સમય માટે ઝાડની શીતળ છાયામાં આરામ કરો. મારા હાથમાં જે કામ પહેલું આવ્યું છે તે પૂરું કરીને તુરત જ આપની સેવા કરીશ,’
૧૧૦
પંડિતજી વિશ્રામ કરવા વૃક્ષની છાયામાં ખેઠા. પાતાના પાંડિત્યનું પ્રદર્શન કરવા તેમણે ગ ંગાસ્નાનની મહત્તા ઉપર એક મોટુ ભાષણ કર્યું અને રૈદાસને કહ્યું : તારે પણ ગંગાસ્નાન કરી પાવન થવુ જોઈ એ.
રૈદાસ એ.લ્યા : પંડિતજી ! મારાથી એ થઈ શકે તેમ નથી. ગ’ગાસ્નાન માટે હું જાઉં તે! પાછળથી મારુ કુટુંબ ભૂખે મરી જાય. મારી આ જવાબદારી હું પ્રામાણિકતાથી પાછુ છું અને જે કઈ સમય મળે છે તેમાં પ્રભુ-સ્મરણ કરી લઉં છું.’
પંડિતજીનું અભિમાન સાતમા આસમાને પહેાંચી ગયું. તેમણે ઘણાથી મુખ ફેરવી લેતાં કહ્યું : ‘ તારા જેવા અધમ મનુષ્ય કથારેય ગંગાસ્નાનનું પુણ્ય નહિ મેળવી શકે.'
પતિના મિથ્યા-અભિમાનના નાશ કરવા માટે ભક્ત રૈદાસે કહ્યું : ‘ પ ંડિતવય ! મેં આપનાં પગરખાં સાંધી આપ્યાં છે તેનુ હું નહિ લ”, પરંતુ આપ મારું એક નાનકડુ કાર્ય કરી આપશે તો આપને ઉપકાર હું જિંદગીભર નાંહે ભૂ લું.
પદ્ધિતે ઉત્કૃષ્કૃતાથી પૂછ્યું : ‘ ખેલે શું કરવાતુ છે ક્
રૈદાસે પોતાના ખિસ્સામાંથી એક સાપણી કાઢી અને પતિને આપતાં કહ્યું : આપ તેા ગંગાસ્નાનનું માન પુણ્ય કરીશ, પરંતુ હું તેમ નહિ કરી શકું. ગંગાજી પ્રત્યે ભારી પણ ઊંડી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
