________________
૬૮
જવાદક – જવનું ધાણ
જાતિસ્મરણ જ્ઞાન – પેાતાના પૂર્વ જન્મનું જ્ઞાન જાતિ - સ્મૃતિ
જયોતિષ્ટદેવ – સૂર્ય, ચંદ્ર ગ્રહ, નક્ષત્ર, તારા વગેરે જ્યાતિષ્ક દેવ કહેવાય છે.
તિલાદક – તેલ વગેરેને ધાયેલું પાણી, ધાણ. તુષાદક –
નુષ અર્થાત્ ફોતરાં દાળ વગેરે ફોતરાંવાળી
વસ્તુનું ધાણ
દડનાયક -
દત્તિ
વગેરેને ત્યાગ કરવા. બે દિવસના ઉપવાસ.
નામકર્મ –
પર્યાપ્તિ -
પલ્યોપમ
નગરગુપ્તિક – નગરની
Jain Education International
પ્રજામાં ન્યાય તથા વ્યવસ્થા માટે દંડ વગેરેની વ્યવસ્થા કરવાવાળા અધિકારી.
જોડાયેલ અને
એક વખતમાં અક્ષતરૂપમાં દેવામાં આવતાં આહાર
પાણી.
વ્યવસ્થાના જવાબદાર
અધિકારી. કોટવાળ વગેરે
જુઓ ‘કર્મ’
શરીર, ઈંદ્રિય વગેરેની રચનાની યોગ્યતાની પૂર્ણતા.
એક વિશેષ પ્રકારનું સમય સૂચકમાપ - અંકો દ્વારા જે સંખ્યા પ્રગટ ન કરી શકાય તેને ઉપમા દ્વારા પ્રગટ કરવાની હોય છે. પલ્ય, એક વિશેષ પ્રકારનું માપ છે. તેની ઉપમાંથી કાળગણના કરવી, તે પલ્યોપમ કહેવાય છે. અર્થાત સંખ્યાતીત વર્ષ - અસંખ્ય
કાળ.
કલ્પસૂત્ર
પાદપાપગમન – અનશન તપની વિશેષ અવસ્થા; અનશન ગ્રહણ કરીને મૃત્યુ સુધી વૃક્ષ (પાદપ) ની માફ્ક શરીર સ્થિર કરીને સમાધિસ્થ રહેવું પાદપાપગમન સંથારો કહેવાય છે.
પીવાનું સાદું પાણી
પરિષ્ઠાપનિકા સમિતિ – જુઓ ‘સમિતિ’
પુરુષાદાનીય –
પાન –
પૌરુષી –
પ્રહર –
પ્રતિમા –
બલિકર્મ
-
ભવનપતિ –
મનુષ્યોમાં આદરણીય શ્રેષ્ઠ; ભગવાન પાર્શ્વનાથનું વિશેષણ
ગૃહ દેવતાનું પૂજન કરવું.
ભકતપ્રત્યાખાન – ભકત અર્થાત્ ભાજનપાણી અથવા ભાજનના પરિત્યાગ કરવા —ભકતપ્રત્યાખાન છે.
સમયનું એક. માપ, અહોરાત્ર (દિનરાત) ને આઠમે। ભાગ એક પૌરસી (પહેાર) કહેવાય છે. દિવસમાં ચાર પારુપી હોય છે. રાતમાં
ચાર.
For Private & Personal Use Only
જુએ “પૌરુષી”
સાધુ અને શ્રાવકના સામાન્ય નિયમે સિવાય વિશેષ પ્રકારના કઠોર નિયમા કે તપશ્ચર્યા વગેરેનું આચરણ કરવું તે પ્રતિમા કહેવાય છે. ભિક્ષુની બાર પ્રતિમા છે અને શ્રાવકની અગિયાર.
વિશેષ પ્રકારની દેવજાતિ કે જે ભવનામાં રહે છે.
ભાષા સમિતિ – જુઓ ‘સિમિત’
www.jainelibrary.org
