________________
અભિનિષ્ક્રમણ
૧૬૧ અર્થ: શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને પ્રથમ ગૃહસ્થ ધર્મમાં પણ 'ઉત્તમ, આગિક કે જે કદી નષ્ટ ન થાય એવું અવધિજ્ઞાન અને અવધિદર્શન પ્રાપ્ત થયું હતું. તે વડે શ્રમણ ભગવાન “અભિનિષ્ક્રમણને યોગ્ય કાળ આવી ગયો છે એવું જુએ છે. આ પ્રમાણે જોઈને, જાણીને હિરણ્યને સેનાને, ધનને, રાજ્યને, રાષ્ટ્રનો ત્યાગ કરી, તે જ પ્રમાણે સેના વાહન, ધનભંડારનો ત્યાગ કરી, નગર, અંતઃપુર, જનપદને ત્યાગ કરી, વિશાળ ધન, કનક, રત્ન, મણિ, મેતી, શંખ, રાજપાટ, પ્રવાલ, માણેક વગેરે વિદ્યમાન, સારયુક્ત બધાં દ્રવ્યને છોડીને, પોતે નિયુક્ત કરેલા વહેંચી આપનારા માણસે વડે તે બધું ધન ખુલ્લું કરીને, તેને દાનરૂપે આપવાને વિચાર કરીને બધું ધન અપાવી દીધું, પછી હેમન્ત ઋતુને પ્રથમ માસ અને પ્રથમ પક્ષ અર્થાત્ માગસર વદ દશમને દિવસ આવ્યો ત્યારે જ્યારે છાંયા પૂર્વ દિશા તરફ ઢળી રહી હતી, પ્રમાણયુક્ત પારસી આવી હતી, તે વખતે સુવ્રત નામના દિવસે, વિજ્ય નામના મુહુર્તે, ભગવાન, ચંદ્રપ્રભા નામની પાલખીમાં (પૂર્વ દિશા તરફ મુખ કરીને) બેઠા. પાલખીની પાછળ દેવ, દાનવ અને માનવેને સમૂહ ચાલી રહેલ હતો. તે યાત્રામાં કેટલાએ દેવે આગળ શંખ વગાડી રહ્યા હતા. કેટલાએ આગળ ચકધારી બનીને ચાલી રહ્યા હતા. કેટલાએ હળધારી બનીને ચાલી રહેલ હતા. કેટલાક ગળામાં સોનાનાં હળ લટકાવી ભાટ લોકો ચાલી રહેલ હતા. કેટલાક વર્ધમાનક અર્થાત પિતાના ખભા ઉપર બીજાઓને બેસાડી ચાલતા હતા. કેટલાક ચારણ હતા. કેટલાંક ઘંટ વગાડનારા ઘાટકો હતા. આ બધાથી ઘેરાયેલ ભગવાનને પાલખીમાં બેઠેલા જોઈને ભગવાનની કુળ મહત્તરા (કુળની વૃદ્ધ નારીઓ) આ જાતની મનોહર, કર્ણપ્રિય, મનને પ્રમોદ આપનારી, ઉદાર, કલ્યાણરૂપ, શિવરૂપ, ધન્ય, મંગળરૂપ, પરિમિત, મધુર અને શોભાયુક્ત વાણીથી ભગવાનનું અભિનંદન કરે છે. તેઓ ભગવાનની સ્તુતિ કરતાં આ રીતે કહેવા લાગ્યા, મૂ6:
जय जय नंदा! जय जय भदा! भदं ते अभग्गेहिं णाण
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
