________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર આવતાં નથી. ફક્ત આત્મકલ્યાણ માટે સહજ ઉપયોગી બનેલાં કોઈ દૃષ્ટાંતો પરથી તેમની અપ્રગટ લબ્ધિઓની કલ્પના જ કરવાની રહી!
કોઈ વિશેષ પ્રકારના તપ અને નિર્મળ અધ્યવસાયને કારણે આત્મામાં વિશિષ્ટ શક્તિઓ પ્રગટ થાય છે. જેનો વ્યક્ત સંબંધ દૈહિક હોવાથી જ્ઞાનીઓ તેને અપ્રગટ રાખે છે. આવી લબ્ધિઓમાં એક તેજોલબ્ધિ છે. તપ દ્વારા તેને જઠરાગ્નિમાં સંગ્રહીત કરવામાં આવે છે. તે ઉષ્ણ અને શીત બંને પ્રકારની હોય છે.
જો કોઈ નિમિત્તથી તે કોધરૂપે પ્રગટ થાય તો તેની જવાલા એક યોજન સુધી પ્રસરીને ત્યાં રહેલા ગામ, નગર, ગૃહ આદિ વસ્તુને ભસ્મીભૂત કરી શકે છે.
ગૌતમસ્વામી પાસે આ લબ્ધિ ઘણી પ્રખર હતી. તે જો પ્રગટ થાય તો સોળ મહાદેશ જેટલા વિસ્તારને ભસ્મીભૂત કરી શકે. પરંતુ ગૌતમસ્વામી તો સમતાના સાગર, વાત્સલ્યની વહેતી સરિતા જેવા હતા. તેમણે આ લબ્ધિને પોતાના ઉદરમાં જ સમાવી દીધી હતી. તેમણે ક્યારે પણ તેવી લબ્ધિઓ પ્રત્યે પોતાનું ધ્યાન દોર્યું જ નથી. એ પણ તેમના ત્યાગજીવનની ઉત્કૃષ્ટતા છે. અનેક લબ્ધિઓ છતાં તેઓ વિરક્ત હતા, તેથી આપણને તેમની લબ્ધિઓની ચમત્કૃતિઓ જાણવા મળતી નથી. ગૌતમસ્વામીની વચનલબ્ધિ અદ્ભુત હતી તે કેવળ નિસ્પૃહ ભાવનાથી જનકલ્યાણ માટે પ્રગટ થતી હતી. એકવાર જે જીવ તેમનો ઉપદેશ સાંભળતો એ જે દશામાં હોય ત્યાંથી શીઘમેવ ચાલી નીકળતો, અને તેમના શુભાશિષ વડે દીક્ષિત થઈ આત્મકલ્યાણ સાધી લેતો.
શાસ્ત્રકારો લખે છે કે તેમની વચનની બોધરૂપ લબ્ધિનું નિમિત્ત પામીને હજારો જીવો આત્મજ્ઞાન-કેવળજ્ઞાન પામ્યા હતા. તેમના આવા શિષ્યોનું સંખ્યાબળ પરમાત્મા મહાવીર કરતાં પણ વિશેષ હતું. છતાં પ્રભુના કેવળજ્ઞાન પાસે પોતાનું જ્ઞાન અતિ અલ્પ હતું તે ગૌતમસ્વામી જાણતા હતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org