________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર આ ભવ - ૨
સાગરમાં મત્સ્ય મંગલનો જીવ સાગરમાં સભ્ય તરીકે ઉત્પન થયો. અહીં તો ચારે બાજુ જળ હતું. રાત્રિદિવસ જળક્રિડા કરતો માછલાં આરોગતો, ને મસ્ત થઈને જીવે છે. જાણે કંઈ ફિકર નહિં; ન કમાવું, ન પરિશ્રમ, ન ધર્મ કે ન
એક ક્ષેત્રાવગાહે રહેલા જીવનો દેહાધ્યાસ એવો હોય છે કે જયાં જન્મે ત્યાં તે સુખ માનવા લલચાય છે. ક્યાં મંગલશ્રેષ્ઠીનું સદાચારી અને ઉત્તમ જીવન અને ક્યાં સાગરના માસ્યનું જીવન ? ધર્મના આરાધક જીવો પણ જો ઘર્મભાવના ચૂકે અને આવી ગતિ થાય તો જેની પાસે ધર્મનું બળ કે શરણ નથી તેની કેવી ગતિ થાય?
જેની પાસે ધર્મનું બળ છે તે છાયામાં બેસીને થાક ઉતારે છે. અને જેની પાસે ધર્મનું બળ નથી તે જીવો તડકે બેસીને થાક ઉતારવા પ્રયત્ન કરે છે, પણ તે પ્રયત્ન વ્યર્થ જેવો નીવડે છે.
આથી સમજવાનું એ છે કે ધર્મ એ અનન્ય શરણ છે. પૂર્ણતા પામતાં સુધી પરમતત્વના અનુગ્રહે આરાધના નિરંતર કરવાની છે. મંગલ ઉત્તમ જીવ હતા, આરાધક હતા, પણ પૂર્વના કોઈ પ્રબળ કમેં અશાતાનો ઉદય થતાં પરિણામની ધારા પલટાઈ ગઈ. અંત સમયે પાણીમાં રહેતા માછલાના સુખના સ્મરણે તેમનું ભાવિ નિર્માણ થયું અને મંગલ માનવ મટી મત્સયપણે ઉતપન્ન થયા.
છતાં આરાધલો સાચો ધર્મ જીવને સંસાર સાગરથી ડૂબતો અવશ્ય બચાવે છે. જળમાં નિર્વિને વિચરતાં મચ્ચે એક દિવસ એક વિચિત્ર પ્રકારનું માછલું જોયું; તેની આકૃતિ ધ્યાનસ્થ મુનિની કાયા જેવી હતી. આવી આકૃતિ જોઈ મંગલ મત્સ્યને આશ્ચર્ય થયું, આથી તે ત્યાં રોકાઈ એ માછલાને નિરખતો રહ્યો, અને તેને ઈહાપોહ થયો કે મેં આવું કંઈક જોયું છે. આવા ઈહાપોહની તીવ્રતામાં તે સુધાતષાનું ભાન ભૂલી ગયો. અંતે તે
- ૧૯ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
