________________
કસોટીનો લાભ થયો. આત્મરમણતામાં પ્રસન્નતાનો લાભ થયો. તે તો મહાવીર જ હતા. સમતાનો સાગર હતા.
ગુમાવ્યું તો સંગમે ગુમાવ્યું. છ છ માસ સુધી તે ઉપસર્ગ કરતો રહ્યો, અંતે થાક્યો, અને ક્ષણ બે ક્ષણ પ્રભુની મુદ્રા તરફ જોતો રહ્યો. તેણે શું જોયું ? એ જ પ્રસન્ન મુદ્રા. ન મળે થાક, ઉદ્વેગ કે રોષ. અને છેવટે તેનો અહં સ્વયં હિમની જેમ ઓગળી ગયો. તેના મુખમાંથી ઉદ્ગાર નીકળ્યા.
ઓવીર મહાવીર ! છ છ માસ સુધી તમારા પર જુલમ ગુજરનાર અધમ એવો હું સંગમ આપની ક્ષમા માગું છું. મારા કુકર્મે મને પાપ કરવા પ્રેર્યો હતો. મને ક્ષમા આપો. તમે ખરેખર વીર-મહાવીર છો.’’
સંગમના આર્દ્રભર્યા ઉદ્ગારથી પ્રભુનાં નયન ખૂલ્યાં, તેમણે કરુણાભરી નજરથી સંગમ સામે જોયું અને બોલ્યા “હે સંગમ !! તને જેમ સુખ ઊપજે તેમ કર.'' આટલું કહેવાની સાથે પ્રભુના નયનમાં અશ્રુબિંદુ ઊપસી આવ્યાં.
અરે ઘોર ઉપસર્ગને સહન કરનાર પ્રભુનું કઠણ હૃદય, વજ્ર જેવું શરીર, ઉપસર્ગ શાંત થયા પછી નયનમાં અશ્રુ ? હા ભાઈ ! સંગમને પણ એ ન સમજાયું.
પ્રભુ જાણતા હતા કે આ સંગમે આ ઉપસર્ગો દ્વારા મહા અનર્થ કરી, અનંતકાળના પોતાના જ દુઃખનું ભાથું બાંધ્યું છે. તે રોતાં પણ ભોગવીને પૂરા કર્યા વગર છૂટશે નહિ.
આ હતી પ્રભુની કરુણા, અનુકંપા, પરહિતાર્થ બુદ્ધિ, તેથી અશ્રુબિંદુ ખરી પડ્યાં.
܀
ઇન્દ્રે ભાવભક્તિથી કરેલી પ્રશંસા ભારે પડી, જેવો સંગમ પડકાર આપીને નીકળ્યો, કે ઇન્દ્ર ક્ષોભ પામી ગયા. જો સંગમને પાછો વાળે તો સંગમ સાચો ઠરે, અને પ્રભુના બળનો મહિમા ઘટે. તેથી પાછો વાળી શકતા નથી. છ છ માસના ઘોર ઉપસર્ગો જોઈને ઇન્દ્ર દુ:ખી
૧૩૦ ૪ હિતશિક્ષા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
