Swarup Avalokan

SR No.: 004901
Original Sutra Author: N/A
Author: Sunandaben Vohra
Publisher: Sunandaben Vohra
Publication Year: 2011
Total Pages: 274
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 54

ભોગવી લેવાય.
ક્ષાયિક સમકિતની પ્રાપ્તિ પહેલાં કર્મબંધ પડયાં હોય તો તે ઉદયમાં આવે, પરંતુ પરિણામે તો તેની નિર્જરા થઈ મુક્તિનું જ કારણ બને. ભરત-બાહુબલી યુદ્ધમાં ઉતર્યા પણ તે યુદ્ધ બાહુબલીજીના સંયમનું કારણ બન્યું. છેવટે માન નડયું. તપાદિથી કર્મબંધન એવાં શિથિલ થઈ ગયાં હતાં કે માનનું ભાન થતાં પગ ઉપાડતાં જ કેવળજ્ઞાન પ્રગટયું. અને ભરતજીને તો અરીસા ભવનમાંજ કેવળજ્ઞાન પ્રગટયું. રાજપાટ એક ક્ષણમાં ત્યજી દેવાનું સામર્થ્ય તે જીવો ધરાવતા હતા. પૂર્વ પ્રારબ્ધ જે રીતે જે કાળે આવવાનું હોય તે નિમિત્ત બને અને તેવા ક્ષાયિક સમકિતી જીવો તે જ નિમિત્તથી મુક્તિ પામે. પુણ્યાનુંબંધી પુણ્યના સંચયને દેવલોકમાં જઈને અનંતો કાળ ગાળીને ત્યાં ભોગવવાં પડે.
નિમિત્તવાસી જીવની દશા ઘડીકમાં પ્રકૃતિને ફેરવી દે છે. પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિ, દીક્ષાપર્યાયમાં કાઉસગ્ગધ્યાને હતા. તદ્ભવ મુક્તિગામી હતા. ધ્યાનદશામાં મગ્ન હતા. છતાં સુભટોને મુખે પુત્રના દુઃખની વાત સાંભળી વૈચારિકપણે ઉગ્રભાવે યુદ્ધમાં ઉતર્યા. એક ક્ષણમાં નરકગામી, થોડીક્ષણો પછી સ્વર્ગગામી અને એક ઘડીમાં તો મોક્ષગામી થયા. ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વનું કેવું સામર્થ્ય કે પૂર્વયોગે કે નિમિત્તથી જીવ ચૂકે તોય તે સામર્થ્ય તેને તરત જ ત્યાંથી ઊંચકી યોગ્ય સ્થાને મૂકી દે છે. તેમના દેહ પણ ઋષભનારાચ સંઘયણ હોય છે, તે કાળે પાંચમી છીણદ્ધિ નિદ્રાવાળા જીવ એવું સંઘયણ ધરાવે છે પરંતુ અનંતાનુબંધી કષાયની પ્રબળતાથી તે દેહનો ઉપયોગ ઊંધો કરે છે. ઊંઘમાં હાથી જેવા જાનવરને તે હાથ વડે મારી શકે છે. અને છતાં નિદ્રાવશ હોય છે. આવું ભયંકર બળ શરીરનું હોય છે. તે જીવ પ્રાયઃ નરકગામી હોય છે.
જ્ઞાની કે અજ્ઞાની પુણ્ય કે પાપ કર્મના નિકાચિતપણાને ભોગવીને જ ખપાવી શકે છે. જ્ઞાની હોય પણ અજ્ઞાનદશામાં બાંધેલા કર્મનો ઉદયકાળ આવે છે, તે ધીરજપૂર્વક ભોગવી લે છે. શાંતિનાથ પ્રભુ તે જ ભવમાં ચક્રવર્તી હતા, ચક્રવર્તીના પુણ્યબંધને લાવેલા પણ આગળના જન્મોથી તેઓ સમકિત સહિત હોવાથી કષાય પરિણામો મંદ હતાં. તેથી એ જ ભવમાં ચક્રવર્તીપણું ભોગવ્યું છતાં તીર્થંકર થઈ મુક્તિગામી થયા.
સ્વરૂપ અવલોકન
૫૩