Page Text
________________
ન થાય. પરમાર્થથી આત્મા સ્વયં સ્વશક્તિમાન છે. આ કર્મના ઉદયે તે શક્તિ પ્રગટ થતી નથી. મોક્ષમાર્ગે પુરુષાર્થહીન થાય છે.
આત્માના અનંતગુણો પરસ્પર સહાયક થાય છે. દાન કરે છે તે પ્રમાણે લાભ પણ પ્રાપ્ત કરે છે. પોતાના જ અસંખ્યાત પ્રદેશ ઉપજતી અનંત સુખની અવસ્થાઓને સ્વાધીનપણે ભોગવે છે. તે પ્રમાણે અનંતગુણોનો ઉપભોગ કરે છે. એટલે આ અંતરાયકર્મ નાશ પામી અનંત લબ્ધિપણે પ્રગટ થાય છે.
આ પાંચે લબ્ધિમાં વીર્યની મુખ્યતા છે. આ વીર્યગુણ જ્ઞાનાદિ સર્વ ગુણોને જાણવાની શક્તિમાં પ્રેરક બને છે. તે જ પ્રમાણે જ્ઞાનાદિ અનંતગુણો પરસ્પર સહાયક દાન કરે છે, અને પરસ્પર લાભ મેળવે છે. વળી આત્મા સ્વયં આનંદ અને સુખનો સ્વામી છે તે પ્રતિ સમય નવી નવી અવસ્થાઓને ભોગવે છે. અને ગુણોનો પુનઃ પુનઃ ઉપભોગ કરે છે.
આ પ્રમાણે આત્માના અસંખ્ય પ્રદેશે સુખ અને આનંદ નિરંતર સ્વાધીનપણે રહેલાં છે. પરંતુ સંસારી જીવ ઈન્દ્રિયજન્ય જ્ઞાન ધરાવતો હોવાથી ઈન્દ્રિયને મળતા અનુકૂળ પદાર્થોમાં સુખ માની અંતે તો દુઃખ જ અનુભવે છે.
વળી જીવ માત્રને જ્ઞાનનો, દર્શનનો, અંતરાયનો ક્ષયોપશમ છે, કંઈ ઉઘાડ છે પરંતુ મિથ્યાત્વ જેવા દોષને કારણે તે સંસારવૃદ્ધિનું કારણ બને છે. જીવ મિથ્યાત્વથી મુક્ત થાય અને સમકિત પ્રાપ્ત કરે તો જ્ઞાનાદિ સમ્યગુપણે પરિણમે છે. અને જીવ અંતરાયકર્મનો ક્ષય કરી ક્રમે ક્રમે અનંત લબ્ધિને પ્રાપ્ત કરે છે. જીવનસાધક માત્રની ભાવના આત્મિક સુખની હોવી જોઈએ. તો પુરુષાર્થ પણ તે પ્રમાણે કરી શકે. વાસ્તવમાં આત્મા ચેતનસ્વરૂપ છે તે જડને ભોગવી શકતો નથી પરંતુ નિમિત્ત સંબંધોને મુખ્ય કરી પૌદ્ગલિક પદાર્થોમાં ભોગબુદ્ધિ કરે છે અને સુખાદિ ભોગવવાનો ભ્રમ સેવે છે. ધર્મ ભાવાત્મક છે :
દરેક ધર્મમાં પાંચવ્રતનું શીલરૂપે અગત્યનું સ્થાન છે. અહિંસાદિ વ્રતો ઉપરાંત શ્રાવક માટે બારવ્રતની પ્રરૂપણા છે. તે વ્રતોનું પાલન જીવનશુદ્ધિ માટે છે. પંચ પરમેષ્ઠિમાં પાંચ મહાવ્રતોનું પાલન કરનાર સાધુ છે, ઉપાધ્યાય ૨૧૮
સ્વરૂપ અવલોકન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004901 |
| Book Title | Swarup Avalokan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sunandaben Vohra |
| Publisher | Sunandaben Vohra |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |