Swarup Avalokan

SR No.: 004901
Original Sutra Author: N/A
Author: Sunandaben Vohra
Publisher: Sunandaben Vohra
Publication Year: 2011
Total Pages: 274
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 208

અપેક્ષા થઈ કે તેમાં રસ આવે છે. અને ઉચ્ચકુળના સાધન વડે ધર્મ પામવાને બદલે જીવ કર્મ બાંધે છે.
આ કાળે શુદ્ધધર્મની આરાધના ન થઈ શકે તેવા ખ્યાલથી પુણ્યકર્મની પ્રધાનતા વધી ગઈ છે. શુદ્ધધર્મ કેવળ સ્વરૂપ-રમણતા છે તે શાસ્ત્રનો અલંકાર હોય તેવું જણાય છે. પૂર્વે હીન આરાધના કરી હોય તેથી આ કાળે પણ તેવા સંયોગો મળે. સત્યધર્મની ભ્રાંતિ સેવાય અને મિથ્યાધર્મની ઉપાસના થાય. ધર્મક્રિયા એ સાધન છે. તેમાં જ્ઞાનની પ્રધાનતા જોઈએ.
ધર્મ પ્રચાર સંત-સાધુઓનું કર્તવ્ય છે. રાજા, શ્રાવક કે અન્ય ધર્મપ્રચાર કરી ન શકે. ધર્મ ત્યાગ અને સંયમમૂલક છે. જેમની પાસે ત્યાગ સંયમનો અનુભવ છે તે તેનો પ્રચાર કરી શકે. સંત જે કાર્ય જ્ઞાન વડે કરે તે રાજા કંઈક અંશે સત્તા દ્વારા કરી શકે. જેમ કે હિંસાનો પ્રતિબંધ કરવો. રાજયાધિકાર સંત-ઋષિધર્મનો પોષક નથી. સાધુઓને તેમાં ઘણું સહન કરવું પડે છે. મરણાંત ઉપસર્ગ સહન કરવા પડયા હતા. પ્રાચીનકાળમાં આચાર્યોએ રાજયના સહકાર વડે ધર્મપ્રવર્તન કર્યું હતું. અહિંસા જેવા ધર્મને રાજાઓ સ્વીકારતા અને જનતાને તે માર્ગે વાળતા. આવું ઉપકારી કાર્ય કરવા આચાર્યો રાજાઓ સાથે સંપર્કમાં રહેતા. હેમચંદ્રાચાર્યે કુમારપાળ રાજાની સહાય વડે જૈનધર્મની ઉત્તમ રક્ષા કરી. જૈનશાસન તથારૂપ પણે ટકાવી રાખ્યું હતું.
શાસન અને શાસક તે લૌકિક હેતુ નથી. બંને આગમ અનુસાર હોય છે. શાસન જ્ઞાનરૂપ છે. શાસક જ્ઞાનને ધારણ કરનાર હોય છે. સ્વસ્વરૂપના જ્ઞાતા તીર્થંકર-જિનવરોએ જિનશાસન પ્રવર્તાવ્યું છે. તે જિનવરોની સાચી ભક્તિ ક્ષાયિક સમકિતી કરે છે. માર્ગાનુસારી કે સમકીતી તેમાં પ્રવેશ કરી શકે છે. ભક્તિ એટલે અમુક સમયની ક્રિયા ન સમજવી. ભક્તિ ભાવે રંગાયેલું ચિત્ત નિર્દોષતા અને સરળતા ગ્રહણ કરે છે. ઢંકાયેલા ગુણોને ભક્તિ પ્રગટ કરે છે.
આત્માનો દર્શન ગુણ પ્રગટ થતાં ચારિત્રનો માર્ગ ખુલ્લો થાય છે. કષાય મંદ થાય છે ત્યારે બંધ તો પડે છે પણ તે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય હોવાથી, કર્મના ઉદય સમયે વિવેક હાજર થાય છે. ઉચ્ચ ગોત્રના યોગે સાધનો સારા મળવા છતાં આત્મા સંયમમાર્ગને આરાધવાની રુચિવાળો રહે છે. અને પૂર્વની પવિત્ર આરાધનાનો ઉદય થતાં વિશુદ્ધિ વધતી જાય
સ્વરૂપ અવલોકન
૨૦૭ www.jainelibrary.org