Page Text
________________
એ ભાન રહેતું નથી. શુભ આયુના બંધ માટે જ્ઞાન ઉપયોગની જરૂર છે.
તીર્થંકરના આત્મા દેવલોકમાંથી આવે અને નરકમાંથી પણ આવે. આગળના ભવોની આરાધના નિકાચિત કર્મમાં પણ સહાયરૂપ થાય અને મુક્તિના લક્ષને વિસ્તૃત થવા ન દે. જ્ઞાનીવ્રતીને દરેક આયુની ગતિ પુદ્ગલ સંબંધથી છૂટવા માટે છે, તે ક્ષાયિક ભાવે શીઘ્ર શકય છે. વર્તમાનમાં ક્ષયોપશમનો ઉપયોગ પણ ટકતો નથી. ભવભ્રમણમાં ઘેરાયેલો આત્મા ઉદયકાળે સુખદુઃખથી અલગ રહી ઉપયોગમાં તટસ્થ રહે છે. ત્યારે પુદ્ગલભાવથી જુદો પડે છે.
નામકર્મ
ક્રમમાં છઠું છે. તેના શુભ-અશુભ બે ભેદ છે.
નામકર્મને ચિત્રકારની ઉપમા આપી છે. ચિત્રકાર પોતાના માનસિક વલણ પ્રમાણે સુંદર કે અશ્લીલ ચિત્રો દોરી શકે છે. તેમ જીવ પોતાના મનના ભાવ પ્રમાણે શુભ કે અશુભ નામકર્મ બાંધે છે. તે પ્રમાણે તેને ગતિ, જાતિ, શરીર વિગેરે શુભ કે અશુભ મળે છે. તે તેને ભોગવવા પડે છે.
દરેક કર્મનો સ્પષ્ટ ઉદય કરાવનાર આ નામકર્મ છે. કેમકે તેમાં ગતિ, જાતિ, શરીર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. જીવને કર્મ પ્રમાણે શરીર મળે છે પછી બીજાં કર્મો તેના દ્વારા સ્થાન લઈ લે છે એ શરીરમાં મનાદિ યોગો પણ હોય છે. વળી સંસારી તમામ ક્રિયાનું મુખ્ય સાધન આ શરીર છે. તેથી તેની પ્રકૃતિના ઘણા ભેદ છે. શરીર નથી તો સંસાર નથી. સંસાર નથી તો કર્મોજન્ય ઉપાધિ નથી.
આ નામકર્મ ચાર ભાગમાં છે. (૧) પિંડપ્રકૃતિ-૧૪ (૨) પ્રત્યેક-૮ (૩) સ્થાવર-૧૦ (૪) ત્રસદસક-૧૦
સમૂહમાં નામકર્મના ૪૨ ભેદ છે. જુદા ભેદ જોતાં ૧૦૩ છે. અન્યોન્ય સમાવેશ કરતાં ૬૭ કે ૯૩ પણ થાય છે વિશેષ માહિતી કર્મગ્રંથમાંથી મેળવી લેવી.
નામ કર્મની પિંડપ્રકૃતિના ભેદ : પિંડપ્રકૃતિ એટલે સમૂહ હોય. જેમકે કેળાંની લૂમ. ગતિ, જાતિ, શરીર, ઉપાંગ, બંધારણ, સંઘયણ, સંહનન, સંસ્થાન, વર્ણ, ગંધ, ૨સ, સ્પર્શ, અનુપૂર્વી અને વિહાયોગતિ, પિંડપ્રકૃતિ આ ચૌદ ભેદ નામ કર્મ પ્રકૃતિના છે. દરેકની સાથે નામકર્મ જોડવું. જેમ
સ્વરૂપ અવલોકન
૧૮૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004901 |
| Book Title | Swarup Avalokan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sunandaben Vohra |
| Publisher | Sunandaben Vohra |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |