Page Text
________________
આત્માને રોગ થયો નથી. આમ સેવા લેનાર અને કરનાર બંનેનું કલ્યાણ થાય. બંને દેહ સમજીને રહે તો આત્મા મૂંઝાઈ જાય, વિસરાઈ જાય. આવા જ્ઞાનમય આત્માનો ઉપયોગ સમકિતી જ રાખી શકે, તેમાંય ઉપશમભાવતો બે ઘડી રહેવાવાળો છે અને ક્યારેક ક્ષયોપશમ ભાવ ટકવાવાળો છે ક્ષાયિક ભાવવાળાને નિરંતર શુદ્ધ ઉપયોગ રહે છે.
આહાર જેવી ક્રિયામાં શાસ્ત્રના વચનને અનુસરવું, ત્યાં તર્કબળ ન ચાલે. તર્ક તો અનુકૂળ બારી શોધી આપે. આહાર કેવળ સ્વાદેન્દ્રિયનો વિષય છે. છતાં પણ ઔષધ સમાન ગણી સંયમભાવે લેવાનું જ્ઞાનીઓએ કહ્યું છે પણ આસક્ત જીવો બીજી ઈદ્રિયોને તેમાં રસ લેતી કરે છે. આંખને ગમવો જોઈએ, નાકને સુગંધ મળવી જોઈએ. કાનને કડક વસ્તુનો અવાજ ગમે અને સ્પર્શથી પદાર્થ સુંવાળો કે કડક હોવો જોઈએ તેવી વૃત્તિ પાંચે ઈદ્રિયોને મન સાથે એકાકાર કરે છે. જીવનો ઉપયોગ તેમાં રોકાય છે. અને દર્શન-જ્ઞાનાવરણથી માંડીને મોહનીય સુધીના અંતરાયો ગ્રહણ કરે છે. એક આહારનો વિષય જીવને આવો મૂંઝવે છે તો બીજા વિષયોનું બળવાનપણું જીવને કેવાં બંધનો કરાવે? માટે જ્ઞાનીઓએ ઉપયોગને જ ધર્મ કહ્યો. પછી આહારની ક્રિયા હોય, નિદ્રાકાળ હોય, વ્યવહાર હોય, ધર્મક્રિયા હોય, કે સેવાકાર્ય હોય, સર્વક્રિયામાં ઉપયોગ રાખવો પડે છે પણ તે આત્મભાવથી રસાયેલો હોવો જોઈએ.
સમક્તિી વ્યવહાર રે પણ તેના બોલવા ચાલવા કે આહાર, નિદ્રા સર્વ ક્રિયા ઉપયોગમય, જ્ઞાનમય હોય છે. એવાં દૃષ્ટાંતો પણ છે કે આહાર લેવા છતાં તપસ્વી હોય, સંસારી છતાં બ્રહ્મચારી હોય, તેમાં વિવેક દર્શનની ખૂબી છે. સામાન્ય માણસ તેવું રવા જાય તો મિથ્યામતિ બને. કોઈ ભવિ જીવ જ તેમાંથી બોધ ગ્રહણ કરે. શાસ્ત્રનાં આવાં દૃષ્ટાંતો વિચારવંતને માર્ગ બતાવે છે. અવિવેકી સ્વચ્છેદ ગ્રહણ કરે તો તેનું ભ્રમણ વધે છે.
ધર્મની ક્રિયામાં કે શાસ્ત્રશ્રવણમાં કેવળ સમય ગાળવા કે મનના આનંદ માટે જાય તો ત્યાં જ્ઞાનરસ ન મળે. કવચિત એવું બને કે શાસ્ત્રની કથાઓમાં વિવિધ રસ આવે તેમાંથી પોતાને ગમતા વિષયોમાં ઉત્તેજના મેળવે. અને ઈદ્રિયો ભોગરસને જ ગ્રહણ કરે. ચક્રવર્તીને પુણ્યને બળે
સ્વરૂપ અવલોકન
૧૦૭ www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
| SR No. | 004901 |
| Book Title | Swarup Avalokan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sunandaben Vohra |
| Publisher | Sunandaben Vohra |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |