Page Text
________________
મૂછ : ઈન્દ્રિયાદિ વિષયોના પદાર્થો મળ્યા કે તેમાં એકતાન થઈ જાય છે, ત્યાં તે આત્માના વૈભવને ભૂલી જાય છે. તેને જાણતો નથી સ્વીકારતો નથી.
કામ ઃ વળી તે વિષયો મેળવવાની ઝંખનામાં રાત દિવસ ગાળે છે. સાપ તેનો આહાર મેળવે પણ ચાવી શકતો નથી એટલે તેને સ્વાદ આવતો નથી. એટલે “સાપ ખાય અને મૂખડુ થોથું” એ ઉખાણાના ન્યાયે ગમે તેટલું મળે તો પણ જીવ શાંતિ અનુભવતો નથી. જેમાં શાંતિ નથી તે શાંતિ કેમ આપી શકે ?
સ્નેહ : કામનાથી ધરાતો નથી એટલે તે પદાર્થો પર અતિ લગાવ રાખીને મૂછની વૃદ્ધિ કરે છે. જડ પદાર્થોને કરેલો સ્નેહ જડતા વધારે છે. આ જડ પદાર્થો તને કંઈ ભાવ આપતા નથી તો પછી તું શાને માટે તેની પાછળ ઝૂરે છે !
ગૃધ્ધતા તે પદાર્થોથી ધરાતો નથી એટલે વધુ મેળવવાની લાલચમાં ફસાઈ જાય છે.
મમત્વ : જીવની બાલીશતા જુઓ ! જડ પદાર્થો મેળવ્યા, રક્ષણ કર્યું, મૂકીને જવાનું છે છતાં મમત્વ-મોહનો પાર નથી.
અભિનંદ : વળી મનગમતું મળ્યું એટલે રાજી થયો, વળી નવા પદાર્થો જોવા, તે મેળવવાના મનોરથો ઘડ્યા કરે છે. તે તે પદાર્થોની પ્રશંસા કરે છે.
આમ નિરંતર પરિવાર, અમદા, પકવાન, પૈસો, પ્રેમ, પ્રતિષ્ઠા, પરિગ્રહ વગેરે મેળવવા પૂરી જીંદગી ગાળી નાખી. આયુષ્ય પૂરું થતાં વિદાય થયો, ગાંઠના ગુમાવીને ચારગતિના ચક્કરમાં પડયો. જો તે વિચારે કે જીંદગી ટૂંકી છે શા માટે જંજાળ લાંબી કરવી? તૃષ્ણા તો આકાશ જેવી ગહન છે તે પૂરી થવાની નથી તો સંતોષ કેમ ના રાખુ? છિદ્રોવાળું મન કયારેય ભરાવાનું નથી તો વ્યર્થ પરિશ્રમ શાને કરું?
રાગની આગમાં બળી મરવું તેના કરતાં પ્રશમના બાગમાં શાંતિ મેળવવી હિતાવહ છે. તે માટે આગના વિવિધ નાટક્કે જાણીને નિર્ણય રવો કે સુખ તો રાગમાં નહિ પણ વિરાગમાં છે. માટે વૈરાગ્ય ભાવના વધે તેવા નિમિત્તોને સેવવા અને રાગના નિમિત્તોથી દૂર રહેવા પ્રયત્ન કરવો. રાગ સાથે દ્વેષ જોડાયેલો હોય છે. રાગદ્વેષ યુગલ છે. વૈરાગ્યના વિકાસથી બંને મંદતા પામે છે.
પ્રશમરતિ Jain Education International
રાગની અવસ્થાઓ
www.jainelibrary.org
For Private & Personal Use Only
| SR No. | 004899 |
| Book Title | Granthtraya Anushilan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sunandaben Vohra |
| Publisher | Sunandaben Vohra |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 298 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |