Kavya Sangraha Part 2

SR No.: 004889
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2004
Total Pages: 312
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 103

सरस्वती-भक्तामरम्
[ સરસ્વતી
अन्वयः (૨) માતઃ ! વતિ ! áર ! સદા -રસ્ત્ર-નવું ગણીનું સ્તવં (૪) વ તિ भक्ति-वृत्तौ मनीषिणी मयि सहस्र-मुखी मति प्रसीद । भवत्या मन्यः ( सन् ) कः जनः न अलम् ।
શબ્દાર્થ માતઃ ! (મૂળ માતૃ)-ડે જનની, હે માતા ! | મરિવૃત્ત ભક્તિની પ્રવૃત્તિને વિષે. મર્તિ (તિ )=બુદ્ધિને.
વેર (ધા વર્)=કહેવાને. ! (મૂળ સતી 5(૧) હે સાધ્વી !; (૨) હે | સ્તવં (મૂળ તૈય) તેત્રને. વિદ્યમાન !
રસ્ટ સમસ્ત.
રાત્રિ શાસ્ત્ર. કુલ=%ાર.
નર=માર્ગ. ત મુર્જા=હજાર પ્રકારની.
સાનિયં=સમસ્ત શાસ્ત્રોના માર્ગને. કરી ( ધારા સત્)=પ્રસન્ન થા.
મવલ્યા (મૂ૦ મવતી )=આપ વડે. ન=નહિ.
(મન્ય )=માન્ય, સત્કાર પામેલે. અરું સમર્થતાવાચક અવ્યય.
જ (મૂ૦ વિ)=ણ. મનોળિ (મૂ૦ મનીષિન)=કુશળ.
છતિ (મૂળ ડ્રેષ્ઠત્ =ઈચ્છનાર. કથિ (મૂ૦ મw૬)=મારે વિષે. ઐરિ!(F* શ્વરી )=હે ઈશ્વરી !
કનઃ (૦ રન )=મનુષ્ય. મશિ=ભક્તિ, ઉપાસના.
સત્તા એકદમ. કૃત્તિકપ્રવૃત્તિ
| તું (ધ પ્રદુ)=ગ્રહણ કરવાને.
પદ્યાર્થ હે માતા ! હે ( ઉત્તમ શીલવાળી હોવાને લીધે ) સાવી (અથવા અક્ષર રૂપ લિપિના શાશ્વતપણાએ કરીને હે સતી ) ! હે (વરદાનાદિક દેવાવાળી હેવાને લીધે) ઈશ્વરી! એકદમ સમરત શાસ્ત્રોના (નૈગમાદિક સાત પ્રકારના નૈયરૂપી ) માર્ગને ગ્રહણ કરવાની ( અર્થાતુ જાણવાની) તેમજ ( અભીષ્ટ દેવતાના ગુણરૂપ) સ્તોત્ર કહેવાની ઈચ્છા રાખનારા એવા તેમજ ભક્તિની પ્રવૃત્તિમાં કુશળ (અર્થાત્ ભક્તિ કરવામાં તત્પર ) એવા મારે વિષે તું સહસમુખી બુદ્ધિ આપ (અર્થાત્ તું મને હજાર પ્રકારની પ્રજ્ઞાથી વિભૂષિત કર ), (કેમકે) આપશ્રી વડે સત્કારાયેલે કે મનુષ્ય (અનેક શાસ્ત્રને જાણકાર થવામાં તેમજ ઈષ્ટ દેવની સ્તુતિ કરવામાં સમર્થ (થતો) નથી ?”–૩
त्वां स्तोतुमत्र सति ! चारुचरित्रपात्रं
कर्तुं स्वयं गुणदरीजलदुर्विगाह्यम् । एतत् त्रयं विडुपगृहयितुं सुरादि
को वा तरीतुमलमम्बुनिधिं भुजाभ्याम् ? ॥४॥
हे सति ! हे देवते ! अत्र-अस्मिन् स्तवनारम्भे महाविचारे वा प्रारम्भप्रस्ताव को विद -विदग्धोऽपि मानव एतत् सदा विद्यमानपदार्थानां त्वद्गुणसमुद्रमेरूणां त्रयं स्वयम्-आत्मना कर्तु
૧ નંગમાદિક સાત નયેની લ રૂપરેખા સાર જુઓ સ્તુતિ-ચતુવંતિકા (પૃ ૧૮-૨૨ ).