Kavya Sangraha Part 1

SR No.: 004888
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2004
Total Pages: 224
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 161

૧૨૨
નેમિભક્તામર
[ શ્રીમાવામeત
નો નહિ.
अन्वयः ( ! ) થાનં વિદિ, નૈવત તdifહ હા(gg) “-ગાશુ માં -રિવાર કર્તા' તિ વિધિ, ઘટ્ટ ( નJ-માત્ર-શુ-પાત્ર-નિન-હિતઃ હિં મા-દિ-વિર વાચિહ્ન नो चलितम् ।
શબ્દાર્થ થાન (મૂળ સ્થાન)=ધ્યાન.
જન્મ જન્મ. વિ૯િ (પ૦ ધા)=તું કર.
માત્ર ફક્ત. કુર (પા ) નું કર.
પુનાનું. વિત રેવત (પર્વત) ઉપર.
પાત્ર-શરીર. તપાસ (મૂળ તત્ )તપશ્ચર્યાઓ.
વિનતીર્થકર. વિ િ(ઘાં વિદ્)-તું જાણું.
ચંદિ=ચરણ. પતિ એમ.
રૂમમાત્રઢપુત્રનનાંતિઃ તરતજ જન્મેલા એવા માં (કૂ૦ અદ્ભ)=મને.
લઘુ દેહવાળા એવા જિનના ચરણથી. રિ કૃષ્ણ. સુત=પુત્ર. gિa =કૃષ્ણનો પુત્ર, પ્રદ્યુમ્ન, કામદેવ,
મામેરૂ. રિવર=સ્થિરે. અથિ =અસ્થિર
આદિ પર્વત. માશ સત્વર.
ત્તિ શિખર. વાર્તા (પ૦ % )=કરશે.
મારા મેરૂ પર્વત શિખર. =જેથી કરીને.
વર્તિ (મૂળ વત) હાલેલું. મનજમ.
જાતિ કદાપિ, કોઇક વેળા.
કલેકાર્થ હે નેમિનાથ ) ! (ભલે) તું ધ્યાન ધર (અર્થાતુ યેગી બન) અને રેવત પર્વતેના ઉપર તપશ્ચર્યાઓ (પણ) કર. પરંતુ કામદેવ મને સત્વરે અરિથર કરશે એમ જાણ ( અર્થાતુ યાદ રાખજે કે તારા ધ્યાનમાંથી તેને કામદેવ જરૂર જ ચલિત કરશે), કેમકે તરતનાજ જન્મેલા (અને એથી કરીને ) લઘુ દેહવાળા એવા (વીર ) જિનેશ્વરના ચરણથી મેરૂ પર્વતનું શિખર શું કદાપિ ચલાયમાન થયું નથી કે ”—૧૫
સ્પષ્ટીકરણ કાર્થનું સમાધાન–
આ શ્લેકમાં એમ લખ્યું છે કે રામતીના જીવન દરમ્યાન નહિ જન્મ ધારણ કરેલા એવા વીર પ્રભુએ મેરૂ પર્વત કપાયમાન કર્યો, તો આ વાત સતી રામતીએ કેવી રીતે જાણી એવો પ્રશ્ન ઉદભવે છે. આનો ઉત્તર બે રીતે આપી શકાય છે. એક તો જેમ મેઘમારના ભાવિ દણાતમાં “ધHસારીf ' એ પદથી ભવિમાં ભૂતનો ઉપચાર કર્યો છે તેમ અહિં પણ સમજવું.
૧ કવિવર માઘે તે રચેલા શિશુપાલવધ નામના મહાકાવ્યમાં આ રૈવતક પર્વતનું સુન્દર વર્ણન કર્યું છે અને તેમ કરતાં તેણે આ ચોથો સર્ગ રચ્યો છે.
૨ ભાવિમાં ભૂતનો ઉપચાર કરવો એટલે ભાવિ ભૂત તરીકે આરોપ કરવો એ નિગમ નયનો એક પ્રકાર છે. આ સંબંધમાં જુઓ સ્તુતિચતુર્વિશતિકા (પૃ. ૨૦ ).