________________
बारमो अने तेरमो सैको
२९३ लागतो ( भूतकाळसूचक) 'इअ' (इ+अ)-प्रत्यय तेमने लागे छे. मुक्त-मुक्क, मुक्क + इअ +क= मुक्किउं-मूक्युं, ए ज रीते चुक्क + इअ = चुक्किअ-चुकिओ-चूक्यो. लग्ग + इअ = लग्गिअ-लग्गिओ-लाग्यो.
'मृ' धातु ऊपरथी प्राकृत मरिअ-मरिओ अने ए ऊपरथी 'मर्यो' रूप आवे एम छे, तथा 'मृ' धातु ऊपरथी थता 'मृत' द्वारा मृतकम्-मुअउं–मुउं रूप पण आवे छे तेथी ‘मुउं' माटे बीजा कोई धातुनी कल्पना युक्त नथी.
११३ ' आव्यो' माटे ६९ मा पद्यमां हेमचंद्रे ‘आइउ' रूप मूक्युं छे. 'आव्यो' नी आइड' रूपनी निष्पत्ति माटे 'आयात' वा
व्युत्पत्ति आगत'ने मूळरूपे कल्पवामां आवे छे अने तेमांथी ‘आइउ' रूप नीपजी पण शके. परंतु 'आव्यो' मांजे 'व' श्रुति छे ते जोतां ‘आव्यो' माटे ‘आयात' वा 'आगत' शब्द बंध बेसे के केम ? ए मने विचारणीय लागे छे. 'आववाना' अर्थमां 'आ' साथे ‘पत्' धातुनो प्रयोग मळे छे. “ आगमने xx x आपतति, चोपतिष्ठति, उपनयति, तथा उपसादयति"- ( क्रियाकलाप–पृ० ५, श्लो० १४) आपतित:-आवइओ अने 'आवइओ' रूप ऊपरथी 'आविओ' 'आइओ' के 'आव्यो' वगैरे रूपो विना बाधाए आवी शके छे. जो के 'पत्' धातु ऊपरथी प्राकृतमा 'पडू' रूप आवे छे, पण तेनुं 'ड'करण निश्चित नथी. कारण के पैउंमचरियमां अने जैनसूत्र ज्ञातीधर्मकथामा 'आ' साथे 'पत्'- 'आवय' रूप पण वपरायुं छे एटले घणा जूना वखतथी वपराशमां चाल्या आवता 'आवय' ऊपरथी 'आवइओ' नीपजावी तेमांथी 'आव्यो' रूप नीपजावीए तो 'व' श्रुतिर्नु
२८९-जुओ पाइअसद्दमह० 'आवय' शब्द.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
