Gujarati Bhashani Utkranti

SR No.: 004874
Original Sutra Author: N/A
Author: Bechardas Doshi
Publisher: Mumbai University
Publication Year: 1943
Total Pages: 706
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, History, & Grammar
File Size: 22 MB

Page 218

रवर्णी
ढकर
हेलि
२०७
आमुख
रम्य - सुंदर आश्चर्य
( रम्य )
( अद्भुत )
( हे सखि ! ) हे + आलि ! - हे सखि !
- एलि !
जुअंजुअ
<
२०६ ' रम्य ' अने 'रवण्ण' करतां रमण ' अने बच्चे विशेष समानता छे.
(पृथक्पृथक् ) जुदुंजुदुं
, रवण्ण ए
१९५
२०७ हेमचंद्र ' हे सखि !' शब्दनो 'हेल्लि' शब्द बनाववानी भलामण करे छे. भाषाविज्ञाननी रीते जोतां ' हे सखि ' अने 'हेल्लि' ए बे पदो वच्चे अक्षर साम्य नथी तेथी ' हे सखि ' नुं 'हेल्लि' थाय ज केवी रीते ? 'सखी' अर्थनो सूचक 'आलि' शब्द प्रसिद्ध छे. ' हे + आलि' अने 'हेल्लि' ए बे बच्चे अर्थनुं अने अक्षरनुं एम बन्ने रीते समानपणुं पण छे तेथी हे + आलि ' ऊपरथी कोई रीते 'हेल्लि' पदने लाववुं अधिक सुगम जणाय छे.
अथवा
"
एत ने स्वार्थिक इल्ल
८
बे शब्दो
सं० एतत् प्रा० एत. ए ( ८-२-१६४ ) प्रत्यय लगाडतां ' एतिल्ल ' पद धाय, तेनुं बीजुं उच्चारण एइल ' पण थाय; ए 'एइल ' ऊपरथी भाषानो 'एलो' शब्द आवेलो छे. एलो एटले ए-पेलो. 'एला आम आव ' ' एली आम आव ' वगेरे वाक्योमा ' 'एला' तथा 'एली' नो प्रयोग प्रसिद्ध छे. ' हे + एइल्ली >_< हेल्लि ' ए द्वारा पण प्रस्तुत ' हेल्लि ' ने साधी शकाय.
२०८ 'पृथक्-पृथक्' शब्दनो आदेश, 'जुअंजुअ' छे एम हेमचंद्र कहे छे. अक्षरपरिवर्तनना नियमो जोतां कोई पण रीते 'पृथक्-पृथक्' नुं 'जुअंजुअ' एवं रूपांतर संभवे नहीं. हेमचंद्रनुं कथन मात्र अर्थनी दृष्टिए संगत करी शकाय. अक्षरपरिवर्तननी दृष्टि तो 'युतंयुत' शब्द द्वारा ' जुअंजुअ' शब्द साधी शकाय . हैम अनेकार्थसंग्रह कां० २ श्लो० १८६ मां 'पृथक्' अर्थनो वाहक 'युत ' शब्द हेमचंद्र नोंधे छे. “ ' युतः अन्विते पृथक् ” प्रस्तुत 'युत' शब्द द्वारा एकमेक अन्नमन्न ' ( हे० ८-३ - १ ) नी पेठे ' युतंयुत ' ने साधिए तो ते द्वारा ' जुअंजुअ' पद स्वाभाविकपणे आवी शके. प्रस्तुत
"
,"
'युतंयुत' के
"
जुजुअ ' पदनी साथै तत्समानार्थक फारसी 'जुदाजुदा ' शब्दनो कोई प्रकारो संबंध छे के केम ए जरूर विचारणीय छे.