Jain Sanghna Mobhione Margdarshan

SR No.: 004832
Original Sutra Author: N/A
Author: Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2005
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Society, & Devdravya
File Size: 13 MB

Page 135

શી વાત આવી ? કયું દૃષ્ટાંત આવ્યું ? તો કહે કે, એ બધું યાદ નથી. બસ, મજા આવી, તેમ જ બોલે. એ સૂચવે છે કે એનામાં ધારણાગુણ નથી.
ઘણા પુણ્યાત્માઓ પોતાને સાંભળેલું બધું યાદ નથી રહેતું તો નોટ-પેન લઈને આવતા હોય છે. ૨જૂ કરાયેલી વાતોને પોતાની રીતે ટપકાવી લે, ઘરે જઈ એના ઉપર વિચાર કરે. આ રીતે પણ વ્યાખ્યાનાદિમાં કહેવાયેલ તત્ત્વ ધારી શકાય.
(૫-૬) ધારણા પછી પાંચમા અને છઠ્ઠા નંબરે આવે છે ઊહ અને અપોહ. ઊહ એટલે પ્રશ્નો ઉઠાવવા અને અપોહ એટલે જાતે જ તેનાં સમાધાનો મેળવવાં. સાંભળેલા, સ્વીકારેલા, ધારણ કરેલા પદાર્થનું મનમાં ઘમ્મર વલોણું થાય, મંથન થાય, મનમાં ને મનમાં પ્રશ્ન-પ્રતિપ્રશ્ન થાય, જેના પરિણામે છેવટે તત્ત્વનિર્ણયરૂપ નવનીત નીકળે.
આ પદાર્થનો પ્રારંભ ક્યાંથી ? આગળ કઈ રીતે વધ્યો ? ક્યાં વળાંક આવ્યો ? કયું ઉદાહરણ આપ્યું ? કયા તર્કો આપ્યા ? કયા શાસ્ત્રપાઠો રજૂ કરાયા ? ઉપસંહાર કઈ રીતે થયો ? એનો સાર શું ? આ રીતે અનેક પ્રકારના પ્રશ્નો ઉઠાવી ઉઠાવી એના ઉત્તરો મેળવવાના.
(૭) ઊહ-અપોહની આટલી પ્રક્રિયા થયા પછી અપોહ પછી સાતમા ક્રમાંકે અર્થવિજ્ઞાન થાય. પરમાર્થ હાથમાં આવે. પરંતુ એટલું થાય એ પર્યાપ્ત નથી ત્યાર પછી આઠમો ગુણ જરૂરી છે.
(૮) અર્થવિજ્ઞાન પછી આઠમો ગુણ તત્ત્વજ્ઞાન આવે છે. તત્ત્વજ્ઞાન થવું એટલે તત્ત્વના વિષયમાં નિશ્ચય થવો. જે તત્ત્વ જે સ્વરૂપે હોય અને જે સ્વરૂપે ન હોય તે જ રીતે તે તત્ત્વનો નિશ્ચયાત્મક બોધ થાય તેને ‘તત્ત્વજ્ઞાન' કહેવાય છે. જેને આવું તત્ત્વજ્ઞાન થાય તે તત્ત્વજ્ઞાનમાં એવો અચળ બની જાય કે, કોઈ પણ એને તત્ત્વથી ચલાયમાન ન કરી શકે. આજે તો તત્ત્વનિર્ણય પણ ક્યાં રહ્યો ? તત્ત્વવિજ્ઞાન કરતાં પહેલાં જ્ઞાન શું અને વિજ્ઞાન શું તે પણ જાણવું પડે. વસ્તુના એકાદ પાસાનું એકાદ પર્યાયનું જ્ઞાન એ માત્ર જ્ઞાન છે; જ્યારે
जो देवद्रव्य की आय का भंग करता है, खुद कबूल किया देवद्रव्य देता नहीं, खुद की निंदा (या खुद से वसूलात) सुन उपेक्षा करता है, वह भी संसार में रखडता है । - दर्शनशुद्धि प्रकरण
પ્રવચન-૨ : સંઘસંચાલકનો ગુણવૈભવ અને કર્તવ્ય ૧૦૯