________________
ગણતરી મુજબ તેઓ ચંડીલ જતા. આ નદી ઉતરવાનું પ્રાયશ્ચિત્ત નથી, પણ; એમાં આજ્ઞા ભંગ થયો હોય તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત છે. ઉત્સર્ગ ન જ પળાય તો જ અપવાદે ચાલે. આજે અપવાદ એ રાજમાર્ગ બની ચૂક્યો છે, આ મિથ્યાત્વનો ઉદય છે. પરમાત્માની આજ્ઞા અનુસાર પ્રવૃત્તિ કરવામાં વૃત્તિ પાપથી બચાવે છે. જિનાજ્ઞામાં ઉપયોગ સ્થિર થાય તો પાપથી બચાય. બહાર ગયેલા ઉપયોગને પ્રતિક્રમીને પ્રભુઆજ્ઞામાં સ્થિર કરવા ઠાઉં ? આદેશ માંગવાનો છે.
ચાર ખમાસમણાં દેતાં પહેલા ખમાસમણમાં અનંત ઉપકારી અરિહંતો યાદ આવે. આચાર્યનું ખમાસમણ દેતા જેના થકી ધર્મ પામ્યા તે યાદ આવે. ઉપાધ્યાયનું ખમાસમણ દેતાં જેના થકી સૂત્રો શીખ્યા તે યાદ આવે. સાધુનું ખમાસમણ દેતાં જેના થકી રત્નત્રયીની સાધના કરી રહ્યા છે,
એ પુણ્યવાન આત્માઓ યાદ આવે. ઉપકારીને યાદ કરવા તે પોઝીટીવ ક્રિયા છે. પછી પ્રતિક્રમણ ઠાવવાનું છે. તેમાં આપણે નેગેટીવ બનવાનું છે. નિષેધાત્મક મુદ્રા ઠાવવામાં છે અર્થાત્
પ્રતિક્રમણ ઠાવતાં હાથ ઉલટો રાખવાનો છે. મારી જાત (આત્મા) કેટલા બધા દોષો-પાપોથી દબાયેલ છે. તે વિચારવાનું છે. અતિચાર રૂપ ભારથી ભરેલો આપણો આત્મા છે. આથી માથું ઉચુ કેમ રહી શકે ? જેટલો પાપનો ભાર વધુ તેટલુ વધુ નીચું જોવું પડે. તે ન્યાયે મસ્તકને જમીન સુધી નમાવી પછી “સબૂસ્તવિ' સૂત્ર બોલવું.
• સવસ્સવિ વડીલ જ કેમ બોલે ? સવસવિ દંડક + સૂત્ર ગુરુ મ. | વડીલ જ કેમ બોલે ?
જેમ પતંગના દોરા ઉપર માંજો ચડે એથી તે દોર મજબુત થાય. તેમ વચન એ સુતરની દોરી છે, મોહનીયનો ક્ષયોપશમ તેમાં માંજો ચડાવે છે. એ બોલનારના વચનની અસર સાંભળનાર સર્વે આત્મા પર પડે છે. જો મોહનીય ના ઉદયમાં શબ્દ બોલાયો હોય તો બીજાને વિષય-કષાય વાસનાની ઉદીરણા કરનાર બને. વચન બોલતાં મોહનીયનો ક્ષયોપશમ હોય તો રત્નત્રયીની આરાધનામાં સહાયક બને.
ગુરુ મહારાજના સંયમ, જ્ઞાન, ધ્યાન દ્વારા કરેલા મોહનીયના ક્ષયોપશમથી વડીલના વચન રુપ માંજો ચડે. વધુ સંયમ પર્યાયથી મોહનીયની ભૂમિકા ઢીલી પડી વાચના-૨૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org