________________
પતિ, (૬) ચંદપત્તિ, (૭) સૂરપતિ, (૮) કમ્પિયા, (૯) કપ્પવર્ડિસયા, (૧૦) પુલ્ફિયા, (૧૧) પુપ્ત ચૂલિયા અને (૧૨) વહ્નિ-દશાંગ – એ બાર ઉપાંગને, ભણે ભણાવે તેથી ૨૩ ગુણ થયા. (૨૪) ચરણસિત્તર અને (૨૫) કરણસિત્તરિને પાળે એમ ૨૫ ગુણો થયા.
(૫) મોક્ષમાર્ગને સાધવા માટે પ્રયત્ન કરે તે સાધુ ભગવંત, તેમના ૨૭ ગુણો છે.
(૧) સર્વથા પ્રાણાતિપાત વિરમણ, (૨) સર્વથા મૃષાવાદ વિરમણ, (૩) સર્વથા અદત્તાદાન વિરમણ, (૪) સર્વથા મૈથુન વિરમણ અને (૫) સર્વથા પરિગ્રહ વિરમણ એ પાંચ મહાવ્રત અને (૬) સર્વથા રાત્રિ ભોજન વિરમણ એ છ વ્રતને પાળે તેથી છ ગુણ (૭) થી (૧૨) પૃથ્વીકાય, અપ્કાય, તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકાય અને ત્રસકાય એ છ કાયની રક્ષા કરે તેથી છ ગુણ, (૧૩) થી (૧૭) પાંચ ઇંદ્રિયનો નિગ્રહ કરે એટલે તેના વિષય વિકારોને રોકે તેથી પાંચ ગુણ, (૧૮) લોભનો નિગ્રહ, (૧૯) ક્ષમાનું ધારણ કરવું, (૨૦) ચિત્તની નિર્મળતા રાખવી, (૨૧) વિશુદ્ધ રીતે વસ્રની પડિલેહણા કરવી, (૨૨) સંયમ યોગમાં પ્રવૃત્ત રહેવું, (૫ સમિતિ, ૩ ગુપ્તિ આદરવી, નિદ્રા, વિકથા અને અવિવેક ત્યજવા) (૨૩) અકુશળ મનનો સંરોધ એટલે ખોટા માર્ગે જતા મનને રોકવું, (૨૪) અકુશળ વચન સંરોધ, (૨૫) અકુશળ કાયાનો સંરોધ, (૨૬) શીતાદિ પરીસહ સહન કરવા અને (૨૭) મરણાદિ ઉપસર્ગ સહેવા એમ ૨૭ થયા. એ પ્રકારે અરિહંતના ૧૨, સિદ્ધના ૮, આચાર્યના, ૩૬, ઉપાધ્યાયના ૨૫ અને સાધુના ૨૭ મળી કુલ - ૧૦૮ ગુણ પંચપરમેષ્ઠિના જાણવા.
(૨) શ્રી પંચિંદિય (ગુરુ સ્થાપના) સૂત્ર
(પદ-૮, ગાથા-૨, ગુરુ અક્ષર-૧૦, લઘુ અક્ષર-૭૦, સર્વ અક્ષર-૮૦) *પંચિંદિઅ સંવરણો, પાંચ ઇંદ્રિયો (ના વિષયો)ને રોકનાર,
-
* પાંચ ઇન્દ્રિયો અને તેના વિષયો : ચામડી, જીભ, નાક, આંખ, કાન તેના વિષયો અનુક્રમે સ્પર્શ, રસ, ગંધ વર્ણ, શબ્દ છે.
(૧) સ્પર્શ - ૮ - ગુરુ, લઘુ, મૃદુ, કર્કશ, શીત, ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ, રુક્ષ.
(૨) રસ - ૫ - તીખો, કડવો, ખાટો, મધુર, ખારો.
(૩) ગંધ - ૨ - - સુગંધ, દુર્ગંધ.
(૪) વર્ણ - ૫ - લાલ, પીળો, લીલો, સફેદ, કાળો.
(૫) શબ્દ - ૩ સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્ર.
એમ પાંચ ઇન્દ્રિયોના ૨૩ વિષયો અનુકૂળ મળે તો રાગ ન કરે અને પ્રતિકૂળ મળે તો દ્વેષ ન કરે.
MURURURRRRRRRRRRRRRRR દ્રવ્ય પ્રતિક્રમણને ભાવ પ્રતિવ્રુક્ષા કેવી રીતે બનાવશો ?
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
Ч
www.jainelibrary.org
