________________
(૨) આઠ કર્મનો ક્ષય કરીને સિદ્ધિપદ-મોક્ષપદ પ્રાપ્ત કર્યું છે તે શ્રી સિદ્ધ ભગવંતના આઠ ગુણ.
૧. અનંત જ્ઞાન - જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષય થવાથી આ ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. આથી લોકાલોકના સ્વરૂપને સમસ્ત પ્રકારે જાણે છે.
૨. અનંતદર્શન - દર્શનાવરણીય કર્મનો ક્ષય થવાથી આ ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. આથી લોકાલોકના સ્વરૂપને સમસ્ત પ્રકારે દેખે છે.
૩. અવ્યાબાધ સુખ - વેદનીય કર્મનો ક્ષય થવાથી સર્વ પ્રકારની પીડારહિત નિરુપાધિકપણું પ્રાપ્ત થાય છે.
૪. અનંત ચારિત્ર - મોહનીય કર્મનો ક્ષય થવાથી આ ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. આમાં ક્ષાયિક સમ્યક્ત અને યથાખ્યાત ચારિત્રનો સમાવેશ થાય છે. આથી સિદ્ધ ભગવાન સ્વ સ્વભાવમાં સદા અવસ્થિત રહે છે તે જ ત્યાં ચારિત્ર છે.
૫. અક્ષયસ્થિતિ - આયુઃ કર્મનો ક્ષય થવાથી નાશ નહિ થાય એવી અનંત સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે. સિદ્ધની સ્થિતિની આદિ છે, પણ અંત નથી. તેથી સાદિ અનંત કહેવાય છે.
૬. અરૂપીપણું - નામ કર્મનો ક્ષય થવાથી વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શ રહિત થાય છે, કેમ કે શરીર હોય તો એ ગુણો રહે છે, પણ સિદ્ધને શરીર નથી તેથી અરૂપીપણું પ્રાપ્ત થાય છે.
૭. અગુરુલઘુ - ગોત્રકર્મનો ક્ષય થવાથી આ ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી ભારે હળવો ઊંચ અથવા નીચપણાનો વ્યવહાર રહેતો નથી.
૮. અનંતવીર્ય - અંતરાયકર્મનો ક્ષય થવાથી અનંત દાન, અનંત લાભ, અનંત ભોગ, અનંત ઉપભોગ અને અનંત વીર્ય-શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે - સમસ્ત લોકને અલોક અને અલોકને લોક કરી શકે તેવી શક્તિ સ્વાભાવિક સિદ્ધમાં રહે છે. છતાં તેઓ તેવું વીર્ય કદી ફોરવતા નથી અને ફોરવશે નહિ, કેમ કે પુદ્ગલ સાથેની પ્રવૃત્તિ એ તેમનો ધર્મ નથી. એ ગુણથી પોતાના આત્મિક ગુણોને, છે તેવાના તેવા રૂપે ધારી રાખે, (ફેરફાર થવા દે નહિ).
(૩) પાંચ આચારને પાળે અને બીજાને પળાવે તથા ધર્મના નાયક એવા શ્રી આચાર્ય ભગવંતના ૩૬ ગુણ પંચિંદિય સૂત્રના અર્થમાં છે.
(૪) સિદ્ધાંત ભણે અને બીજાને ભણાવે તે શ્રી ઉપાધ્યાય-ભગવંતના ૨૫ ગુણ છે. ઉપાધ્યાયને પાઠક અને વાચક પણ કહેવાય છે.
(૧) આચારાંગ, (૨) સૂયગડાંગ (૩) ઠાણાંગ, (૪) સમવાયાંગ, (૫) ભગવતી, (૬) જ્ઞાતા-ધર્મકથા, (૭) ઉપાસક દશાંગ, (૮) અંતગડ દશાંગ, (૯) અનુત્તરોવવાઈ, (૧૦) પ્રશ્ન વ્યાકરણ, (૧૧) વિપાક-એ અગ્યાર અંગ અને (૧) ઉવવાઈ, (૨) રાયપણેણી, (૩) જીવાભિગમ, (૪) પન્નવણા, (૫) જંબૂદ્વીપ ERRORURACARREAURURURURLARRURAWACAURURUA ૪ દિવ્ય પ્રતિમાને ભાવ પ્રતિમા કેવી તે બનાવશો ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org