________________
ભાદરવા વદ-૧૩
સુખનો આભાસ
શાસ્ત્રકાર મહારાજા સંસારનાં સુખોને ઝાંઝવાના જળ જેવા સમજાવી રહ્યા છે. માણસ ઝાંઝવાના નીરને પીવા માટે દોડી રહ્યો છે. સુખની કલ્પના આપણી કેવળ ભ્રાંતિ છે અને એ ભ્રમમાં જીવન આખું વહી જાય છે, તેની પણ આપણને ખબર પડતી નથી. એ ભ્રાન્તિને દૂર કરવા માટે ધર્મ જ સમર્થ છે. પણ એ ધર્મને યોગ્ય બનવા માટે ગુણો જોઈશે. ધર્મની શોધમાં નીકળેલો બ્રાહ્મણ
મધ્યસ્થતા
ધર્મને યોગ્ય બનવું હોય તો જીવનમાં માધ્યસ્થ્ય ગુણ ખૂબ જરૂરી છે. તટસ્થતા આવે તો જ આપણે તુલના કરી શકીએ અને સત્યને પામી શકીએ...આના પર બ્રાહ્મણનું દૃષ્ટાંત ચાલી રહ્યું છે. ગરીબ બ્રાહ્મણ ત્રણ વાકયોના અર્થની શોધમાં નીકળ્યો છે. એક બાવાજીના મઠમાં પહોંચે છે. બાવાજીને પૂછે છે કે મીઠું ખાવું, સુખે સુઈ જવું, અને લોકોમાં પ્રિય થવું. આ ત્રણ વાકયોનો અર્થ શુ ? બાવાજી કહે છે કે મારા ગુરૂજી એ અમને આ ત્રણ પદ આપેલા, પણ તેના રહસ્યને તેમની પાસેથી સમજીએ તે પહેલાં તો ગુરૂ મહારાજ પરલોક સીધાવી ગયા. તેથી અમે તો આ પદોનો આ પ્રમાણે અર્થ કરીએ છીએ. મીઠું ખાવું એટલે ગામમાંથી સારામાં સારી ભિક્ષા લાવીએ છીએ. ભારે પદાર્થો ખાધા હોય તેથી નિંદ્રા પણ મીઠી આવે છે. શાંતિથી રહીએ છીએ.. કોઈ ખટપટ કરતા નથી અને જંતર-મંતર કરીને લોકોના દુઃખો કંઈક હળવા કરીએ છીએ આમ લોકોમાં પ્રિય બનીએ છીએ. સાદો અને સીધો આ અર્થ છે. બ્રાહ્મણ વિચારે છે કે આ અર્થ યોગ્ય જણાતો નથી. ખાવા ને સૂવા માટે કાંઈ આ જન્મારો નથી. આ રહસ્ય એ સાચું નથી. વિગઈઓથી ભરપૂર ભોજન ચિત્તને પણ વિકારી બનાવે છે. શાસ્ત્રકારો કહે છે કે - ‘વિગઈ વિગઈ બલા નેઈ' વિગઈઓ વિકૃતિ લાવે છે. તે માણસને બળાત્કારે ખેંચીને દુર્ગતિમાં લઈ જાય છે. સંતનું જીવન તો સાદા ભોજનવાળું હોવું જોઈએ. બાવાજીએ તેને હ્યું કે અમૂક જગ્યાએ મારા ગુરૂભાઈ છે તેમને પણ તું મળી આવ...
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org