________________
૪૩
આવા લોકો સાચા ધર્મને કેમ પામી શકે. હિંસાને જ ધર્મ માનનારો પણ વર્ગ છે. તેમને આપણે ગમે-તેમ સમજાવીએ છતાં તેઓ હિંસા ને જ ધર્મ સ્વરૂપે માને તટસ્થતાના અભાવે હિંસાને છોડી શકે નહીં.... તટસ્થ માણસ ધર્મને પામીને ક્યાં સુધી પહોંચે છે તેના પર એક બ્રાહ્મણનું દૃષ્ટાંત આવે છે. મધ્યસ્થ ગુણ પર - સોમવસુ બ્રાહ્મણની કથા
કૌશાંબી નામનું નગર છે તેમાં સોમવસુ નામનો એક બ્રાહ્મણ રહે છે. તે ખૂબ જ ગરીબ છે. કોઈપણ કામમાં તેને સફળતા મળતી નથી. જે કોઈ ધંધા કરે તે બધા જ અવળા પડે છે. આથી ખૂબ ઉદ્વિગ્ન બની જાય છે. સંસારમાં કર્મનું પ્રાબલ્ય એટલું બધું છે કે માણસ જેવું કરે તેવું જ પામે છે. પુણ્ય હોય તો વગર મહેનતે સંપત્તિનો ઢગલો થાય છે અને પુણ્યના અભાવે લાખ પ્રયત્ન છતાં હાથમાં રાતી કોડીયે આવતી નથી. મહાપુરુષો કહે છે કે પુણ્યને ભેગું કરો. પુણ્યના અભાવે કદાચ સંપત્તિ મળી જશે તો પણ તે સંપત્તિ સુખ અને શાંતિ નહીં આપે. સોનાને કાંઈ ખવાતું નથી. ખાવા માટે તો અનાજ જ જોઈશે, પૈસાના કારણે અનેકનાં ખૂન થાય છે. સગો દીકરો પોતાની માને મારી નાખે છે. આવા તો ઘણા કિસ્સાઓ છાપામાં વાંચવામાં આવે છે. માટે મહાપુરુષો કહે છે કે પુણ્ય ભેગું કરો.
“પુણ્ય પૂરા જબ હોયગા, ઉદય હોયગા પાપ,
દાઝે વનકી લાકડી, પ્રગટે આપણે આપ.” ધર્મ ક્યાંથી મેળવવો?
પુણ્ય જ્યારે પુરું થાય ત્યારે ચારે બાજુથી ઉપાધિઓના દાવાનળ સળગે છે, જીવતો માણસ તેમાં હોમાઈ જાય છે. કરોડો રૂપિયા હશે તો કોઈ ભોગવનાર નહીં હોય.. એ સંપત્તિ એને બોજા રૂપ બની જશે... આજે માણસો ધર્મ મતિ ધર્મ નેચ્છતિ મનવાઃ | ધર્મના ફળને ઈચ્છે છે પણ ધર્મને ઈચ્છતા નથી. પેલો બ્રાહ્મણ મૂંઝાઈ ગયો છે. કયાંય સફળતા નથી મળતી.. . તેનું મન હવે ધર્મ તરફ વળે છે. ધર્મશાસ્ત્રના જાણકાર પાસે પહોંચ્યો. તે કોઈ કથા સંભળાવતા હશે ત્યાં બેઠો. જીવનમાં ધર્મ હોય તો હાથી, ઘોડા-સુભટો-સંપત્તિઓ બધું મળે છે. સારા સ્વજનો, સારા મિત્રો પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org