________________
૩૭
આજ્ઞાપાલક છે અને નીતિમાન છે. બધી કળાઓમાં પાવરધો છે. ઝવેરી બન્યો. રત્નોની પરખ કરવામાં ખૂબ કુશળ બન્યો. શાસ્ત્રોના વાંચન દ્વારા તેણે જાણ્યું કે જો ચિંતામણિરત્ન હાથ લાગી જાય તો બેડો પાર થઈ જાય. પણ તે રત્ન દેવાધિષ્ઠિત હોય છે. ઘણી શોધ કરી, પણ એમ કાંઈ થોડું હાથ લાગી જાય. રાત-દિવસ એ રત્નની શોધમાં રખડે છે. એક ધૂન છે. માણસના મગજ પર જે ધૂન સવાર થાય તેની પાછળ તે દિવસ કે રાત જોતો નથી. ડુંગરોમાં પર્વતોમાં રખડે છે. પણ છેવટે હાથ ન લાગ્યું. મા-બાપ કહે છે કે બેટા ! આ રત્ન જગતમાં વિદ્યમાન લાગતું નથી. નહીંતર તો તારા હાથમાં આવત. માટે લાગે છે કે એ તો ખાલી શાસ્ત્રમાં જ વર્ણવામાં આવેલું છે. તેથી હવે તું આ રખડપટ્ટી છોડ.. શાસ્ત્રની વાતો ભલે શાસ્ત્રમાં રહી. તું તારે આ રત્નોથી વેપાર કર. પણ પુત્રને તો મનમાં એક લગની છે કે શાસ્ત્રની વાતો કયારેય ખોટી હોય નહીં. ગમે તેમ કરીને આ રત્ન મેળવવું છે. તેથી રોજ સવાર પડે ને શોધવા નીકળે છે. એકવાર કોઈ ડુંગરામાં ફરતો હશે ત્યાં કોઈ રબારી પોતાનાં ઘેટાં-બકરાં ચરાવતો હતો. ત્યાં તેણે એક બકરીને ગળામાં રત્નને લટકતું જોયું. રત્નના લક્ષણને જાણતો હતો. સાચો પરીક્ષક હતો. તેથી તેણે તરત જ પરખ કરી કે આ જ ચિંતામણી રત્ન છે. પણ એમ કાંઈ માલિકને પૂછયા વિના બકરીના ગળામાંથી કાઢી તો ન લેવાય. એટલે રબારીને પૂછે છે કે ભાઈ આ કાચનો ટુકડો તું મને આપ અને તેના બદલામાં હું તને એનાથી પણ સરસ કાચના ટુકડા આપું. રબારીને લાગ્યું કે આ ભાઈ આ ટુકડાને માંગે છે અને એના બદલમાં સરસ આપવાનું કહે છે માટે નક્કી આ ટુકડો કાંઈક કિંમતી લાગે છે. નહીંતર કયો મૂર્ખ માણસ ખરાબને બદલે સારું આપે ? રત્નની પરીક્ષા
આજે તો સારા ને બદલે ખરાબ જ આપનારા હોય છે. પૈસા પૂરતા પડાવે પણ માલમાં ભેળસેળ કરે. એટલે ભગવાન પણ તેની સાથે ભેળસેળ જ કરે ને ! અનીતિનો પૈસો ખોટા માર્ગે જ જાય.. કાં તો વ્યસનમાં કાં તો દવાખાનામાં... રબારીએ તે ટુકડાને કિંમતી જાણવાથી આપવાની ના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org