________________
૧૦ મહાત્મા કાળ કરે તો ક્યાં જાય ? ભગવાન કહે અનુત્તરવિમાનમાં જાય. વળી આ જવાબ સાંભળીને રાજા દ્વિધામાં પડ્યો. ક્ષણવાર પહેલાં સાતમી નરક. છેલ્લામાં છેલ્લું સ્થાન.. અને અત્યારે છેલ્લામાં છેલ્લો દેવલોક. એકબાજુ સુખની પરાકાષ્ઠા અને બીજી બાજુ દુઃખની પરાકાષ્ઠા. આમ વિચારે છે તેટલામાં તો દેવદુંદુભિ સંભળાઈ.. શ્રેણિક પૂછે છે કે ભગવાન આ શું? દેવદુંદુભિ કેમ વાગી ? ભગવાન કહે છે કે રાજન્ ! તે મહાત્માને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. શ્રેણિક ભગવાનને પૂછે છે કે ભગવાન આપના આ દ્વિધા ભરેલા જવાબો મને મૂંઝવે છે. આપ વિસ્તારથી મને તે મહાત્માનું ચરિત્ર કહો. ભગવાન કહે છે કે શ્રેણિક તું જ્યારે ત્યાંથી નીકળ્યો ત્યારે તારા સૈનિકોના શબ્દોથી તે મહાત્મા મનમાં જ ભયંકર યુદ્ધ ખેલી રહ્યા હતા. યુદ્ધ ખેલતાં જ તેમના શસ્ત્રો ખૂટી પડયા. તેથી માથા પરનો ટોપો લઈને બધાને છૂંદી નાંખુ એવા ભયંકર રૌદ્રધ્યાનથી તેઓ જ્યાં માથા પર હાથ મૂકવા જાય છે ત્યાં માથા પર તો તાજો જ લોચ કરેલો છે. હાથ માથા પર પડતાની સાથે વિચારધારા પલટાઈ. અરેરે ! હું ક્યાં છું? હું કોણ છું? મેં આ શું કર્યું ? પશ્ચાતાપનો ભયંકર અગ્નિ સળગી ઉઠયો. અને રૌદ્રધ્યાનથી જે સાતમી નારકીના આયુષ્યના દળીયા તૈયાર કર્યા હતા તે બધા ખપાવવા માંડયા. ક્ષપકશ્રેણિએ ચડયા.. એક પછી એક કર્મોનો ખાતમો બોલાવતાંબોલાવતાં છેક કેવળજ્ઞાન સુધી પહોંચી ગયા. આમ પહેલાં મન પરના અસંયમે રાજર્ષિને નરકે પહોંચાડી દીધા અને તરત જ મન પરના સંયમ રાજર્ષિને કેવલજ્ઞાન અપાવી દીધું. મન પરનો સંયમ ખૂબ જ જરૂરી છે. મન પર અંકુશ હશે તો જ મનની શુદ્ધિ કરી શકીશું. મનની શુદ્ધિના માટે આત્મનિરીક્ષણ ખૂબ જ જરૂરી છે. હમણાં વિપશ્યનાની એક સાધના નીકળી છે તેનો અર્થ થાય છે. “વિ' એટલે વિશેષે કરીને “પશ્ય” એટલે “જો'. તમે તમારા મનનું રોજ નિરીક્ષણ કરશો તો ખ્યાલ આવશે કે શું કરવા જેવું છે? જ્ઞાની ગુરૂ અને વૃદ્ધ શિષ્યો
કોઈ જ્ઞાની ગુરૂ મહારાજની પાસે તેમના વૃદ્ધ શિષ્યો આવીને કહે છે કે ભગવન્! કાંઈક તત્ત્વજ્ઞાન સમજાવો. જીવન વીતી રહ્યું છે. તેથી થાય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org