________________
એક સુવાક્ય આવે છે કે -
“મધુર વચન હૈ ઔષધિ, કટુ વચન હૈ તીર.
શ્રવણ દ્વાર સે સંચરે, સાલે સકલ શરીર.” કબીર કહે છે કે એક શબ્દ ઔષધ રૂપ છે કેટલાયને સાંત્વન આપે છે કેટલાકને મોતના મુખમાંથી પાછો ફેરવે છે આમ કેટલાયને જીવતદાન આપનારો બને છે, જ્યારે કેટલાક શબ્દો માણસના જીવનને રફેદફે કરી નાખે છે, મોતના મુખમાં ધકેલી દે છે. આજે આપણે જોઈએ છે ને ! શબ્દોની મારા-મારીમાં જ માણસ આપઘાત કરી બેસે છે. આવા શબ્દો તીર જેવા છે જે કાનરૂપી દ્વારથી શરીરમાં ઘૂસે છે અને આખા શરીરને સાલ્યા જ કરે છે આપણે કહીએ છીએ ને કે ફલાણાના શબ્દો તો મને હાડોહાડ વ્યાપી ગયા. બસ પેલા સૈનિકોના શબ્દોએ રાજર્ષિના કાનમાં તેલ રેડ્યું. તેમનો ક્રોધ આસમાને પહોંચ્યો. તેમણે વિચાર્યું કે અરર ! મંત્રીઓ આવા અધમ નીકળ્યા! જેમને મેં રાત-દિવસ મારા જ વૈભવથી પોપ્યા તેઓ જ મારા બાળકને મારી નાખીને રાજ્ય પડાવી લેવા ઈચ્છે છે ! આવા વિશ્વાસઘાતક નીકળ્યા... ધિક્કાર છે. હવે તો હું તેમની બરાબર ખબર લઈ નાખું. મનથી જ યુદ્ધ ચડયા... પોતે કોણ છે ? ક્યાં છે? તેનું ભાન ન રહ્યું. મનમાં ને મનમાં ભાલા અને તીર ખેંચ્યા. એ આને માર્યો. આને વીંધ્યો. એક પછી એક યોધ્ધાઓને મનથી જ મારવા માંડયા. આમ તેમનું મનોમન યુદ્ધ ચાલુ થઈ ગયું. શ્રેણિક રાજા ત્યાંથી પસાર થાય છે. તે તો આવા યુવાન રાજર્ષિને આવી ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરતાં જોઈને ભાવથી નમી પડે છે. સમવસરણમાં ભગવાનની પાસે આવીને બેસે છે. દેશના સાંભળે છે. દેશનાને અંતે શ્રેણિક મહારાજા ભગવાનને પૂછે છે કે ભગવન્! આજે રસ્તામાં મેં યુવાન સાધુને આતાપના લેતા દીઠા હતા તે જો અત્યારે કાળ કરી જાય તો ક્યાં જાય ? ભગવાન કહે કે રાજન્ ! તે જો અત્યારે કાળ કરી જાય તો સાતમી નરકે જાય.... શ્રેણિક તો આ સાંભળીને દિંગ જ થઈ ગયા. આવા ઉગ્ર તપસ્વી અને સાતમી નરકે...? આ કેમ બને? ભગવાનની વાણી પણ ખોટી ન હોય. થોડીવાર પછી મનની દ્વિધાને દૂર કરવા ફરી પૂછ્યું. ભગવાન તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org