Page Text
________________
આસો સુદ-૧૩
નિવમું પદ - નમો તવસ્સા તપના બે પ્રકાર
સિદ્ધચક્રની ઉપાસના એટલે ચેતનાની ઉપાસના. તમારી ચેતનામાં શું પડયું છે? તપની ભાવના કે ભોજનની ભાવના. ચેતનામાંથી જ સંસાર ઉભો થાય છે. ને ચેતનામાંથી જ મોક્ષ ઉભો થાય છે. બન્નેનું જન્મસ્થાન એક છે પણ એક ભવભ્રમણનું કારણ છે જ્યારે એક ભવવિરામનું કારણ છે. ઉપવાસ કરવો અઘરો લાગે પરંતુ જેના ચિત્તમાં ઉપવાસ પ્રત્યે આકર્ષણ હોય તેને એમ થાય કે અરે ! ઉપવાસ કેવો સુંદર તપ છે. ખાવા-પીવાની કોઈ ઉપાધિ જ નહીં. આ શુદ્ધ વિચાર પણ ઉપવાસનું ફળ આપી શકે છે. ચારિત્ર દ્વારા આવતા કર્મો અટકે છે પણ અંદર પડેલી વાસનાનું શું? જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે તપ દ્વારા તે વાસનાને બાળી શકાય છે. કર્મોરૂપી ઈધનને બાળી નાખવા માટે તપ એ અગ્નિ છે. તપના બે પ્રકાર છે. ૧. બાહ્યતપ. ૨. અભ્યતર તપ. બાહ્યતપના છ પ્રકારો
તેમાં બાહ્યતપના છ પ્રકાર છે. ૧. અણસણ ૨. ઉણોદરી. ૩. વૃત્તિ સંક્ષેપ. ૪. રસત્યાગ. ૫. કાયફલેશ. ૬. સંલીનતા.
૧. અણસણ - અણસણ એટલે ખાવું નહીં. એકાસણું, ઉપવાસને પણ અણસણ કહેવાય અને જાવજજીવ ભોજનનો ત્યાગ કરે તેને પણ અણસણ કહેવાય. આ રીતે આ તપની આરાધના કરવાની છે. ભગવાન જાણે છે કે આ ભવમાં મારો મોક્ષ થવાનો છે છતાં પણ ભગવાન કેવી દુષ્કર તપની આરાધના કરે છે. સાડા બાર વર્ષ સુધી ભગવાને ભૂમિનો પણ સ્પર્શ કર્યો નથી અર્થાત્ બેસવાનું નહીં કે ઉંઘવાનું નહી, બસ ઉભા-ઉભા ધ્યાનમાં જ રહેવાનું. આવી ઘોર તપશ્ચર્યા ભગવાને કરી છે.
૨. ઉણોદરી - ચારે ઈન્દ્રિયોનો આધાર જીભ ઉપર છે. સંસારમાં સર્વ લેશો જીભને આભારી છે. શરીરના રોગોમાં પણ મોટો ભાગ જટ્વેન્દ્રિયનો છે. ચોવીશે કલાક માણસની ચક્કી ચાલુ છે. અણસણ ન થઈ શકે તેના માટે આ તપ બહુ ઉત્તમ છે. ઉણોદરીથી ઘણા રોગો અટકી જાય છે. આ તપ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004820 |
| Book Title | Guruvani 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jambuvijay |
| Publisher | Jinendraprabhashreeji |
| Publication Year | |
| Total Pages | 228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 10 MB |