________________
૯૩
પડેલી હોય ત્યારે આવા ઉદ્ગાર નીકળે. આખી દુનિયાના લોકોને મદદ ન કરી શકો તો કાંઈ નહીં, પણ તમારી દુકાને લેવા આવનાર ગ્રાહકને આડુંઅવળું સમજાવીને છેતરવો નહીં. આ તો શકય છે ને ? શું છેતરવાથી જ તમે પૈસાદાર થવાના છો ? ના, આ તમારી ભ્રમણા છે. લક્ષ્મી તો પુણ્યને આધીન છે. આટલું તો કરો કે બીજાનું ખરાબ થાય તેવું મારે વિચારવું નથી, કરવું નથી અને બોલવું નથી.
ધર્મ એટલે માત્ર ક્રિયાકાંડ નથી. ખોળિયું હોય પણ અંદર પ્રાણ ન હોય તો... સારું વિચારી શકતા નથી, સારું બોલી શકતા નથી કે નથી સારું કરી શકતા... હું શા માટે ઘસાઉં ? ચંદન ઘસાય છે બદલામાં શીતળતા અને સુગંધી આપે છે માટે ભગવાનના મસ્તકે ચડે છે. તીર્થંકરો ઘસાય છે માટે મહાનપદે પહોંચ્યા છે. તેમણે શાસનની સ્થાપના શું પોતાના માટે કરી છે ? આપણે બીજાને ઘસવા માટે તૈયાર છીએ પણ આપણને ઘસાવું પાલવતું નથી. ભલું કરવાના વિચારોમાં સુગંધી છે અને બીજાનું ખરાબ કરવાના વિચરોમાં દુર્ગંધી છે.
જેના પાંચ કલ્યાણકના દિવસે નરકમાં પણ અજવાળાં પથરાય છે. જગતના કલ્યાણની ભાવનાથી ભરેલો એક પિંડ આ પૃથ્વી પર અવતરી રહ્યો છે ત્યારે જ્યાં સદાકાળને માટે અંધકાર જ અંધકાર છવાયેલો છે. સતત દુઃખ જ દુ:ખ છે ત્યાં પણ ક્ષણભરને માટે શાંતિ પથરાય છે. કેવું અજબ પુણ્ય ! સંસાર એક સમુદ્ર છે
ભગવાન તીર્થંકર છે. તીર્થ એટલે આરો... તળાવમાં, નદીઓમાં, સરોવરમાં બધે જ આરા હોય છે. આરા વિના આપણે ગમે તે બાજુએથી તળાવ વગેરેમાં ઉત૨વા જઈએ તો ડૂબી જ જઈએ. તેમ સંસાર રૂપી સમુદ્રને તરવા માટેનો તીર્થ એ આરો છે. તૌર્યતેનેન તિ તીર્થમ્ । તારે તે તીર્થ. સંસારને સમુદ્રની ઉપમા શા માટે આપવામાં આવી છે ? સમુદ્રમાં તો પાણી હોય. સંસાર પણ જન્મ-જરા-મૃત્યુ રૂપી પાણીથી ચિક્કાર ભરેલો છે. આ પાણી પણ સમુદ્રની જેમ ઘણું ઉંડુ છે. એમાંથી પાર ઉતરવું સહેલું નથી. કારણ કે આપણી પાસે સાચું દર્શન જ નથી. આપણને અવળી જ બુદ્ધિ મળી છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org