________________
૪૮૮]
સિદ્ધહેમચક શબ્દાનુશાસન
બલવા ખાતર જ બોલાએલ છે.
આ વારું શબ્દને પ્રસ્તુત ઘડું તથા વિ શબ્દો સાથે સરખાવી શકાય. જુઓ વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર-ભગવતીસૂત્ર-મૂળ સટીક અનુવાદ પૂ૦ ૩૦૭ શતક ૨, ઉદ્દેશક ૧૦ તથા વારૂમસમાજળવો નામના કેશમાં પણ આ લાડુ શબ્દ નેધેલ છે.
આપણું લેકે માં વાતચીત કરતી વખતે ઘણા લેકે વચ્ચે વચ્ચે સમજ્યા કે “સાંભળ્યું કે “ખબર છે ને કે એવા શબ્દોને વારંવાર બોલવાની ટેવવાળા હોય છે અને તેમના આ શબ્દનો કઈ અર્થ જ નથી હોતો. ઘરું – કશો અર્થ નથી-કેટલીક વખતે ટેવને લીધે બેલતી વખતે કેટલાક
શબ્દો નિષ્પોજન જ વપરાય છે તેવો આ ઘરૂં શબ્દ છે. વાડું - આ શબ્દ પણ એવો જ નિરર્થક છે છતાં અપભ્રંશ ભાષામાં
બેલતાં બેલતાં વપરાય છે. अम्मडि ! पच्छायावडा पिउ कलहिअउ विआलि ।
'घइ विवरीरी बुद्धडी होइ विणासही कालि ॥ હે અમ્મા ! હું સાંજને સમયે મારા પિઉની સાથે કજિયો કરી બેઠી, હવે ભારે પસ્તાવો થાય છે પણ શું થાય ?
જયારે વિનાશ થવાને કાળ આવ્યો હોય ત્યારે મતિ ઊલટી થઈ જાય છે. અનુભવી પુરુષોએ કહેલું જ છે – ઘો જ્યારે કરવાની થાય ત્યારે જ તે હેતવાડે પહોંચી જાય છે.
તાવ –સિદ્ધિ-
તર દાઝાઝર જ્યારે તેને માટે એવો અર્થ સૂચવવો હોય ત્યારે કંઈ પણ નામની સાથે અપભ્રંશ ભાષામાં છે, તે, વિ, અને તળેળ નિપાતોમાંથી કોઈ પણ એક નિપાત વપરાય છે.
હિંમાટેના અર્થને સૂચક નિપાત. ત૩ હેં–તારા માટે ર—િ ,
અ7 રસિ-બીજને માટે તળેન ,
સત્તનો તન-વડાઈ-મોટાઈ–માટે આ પ્રમાણે તેહિં તથા ઈનાં ઉદાહરણો પણ સમજી લેવાં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
