________________
લધુવૃત્તિ-અષ્ટમ અધ્યાય ચતુર્થ પાદ
[૪૧૫
યુદ્દો શબ્દમાં ૬ ની સાથે મો છે તેનું વધુ ઉચ્ચારણ કરવું એટલે તેને દ્વિમાત્રિક ન સમજો પણ લઘુ એટલે એકમાત્રિક સમજવો.
કુૉ વિંતિરૂ માજી-પુણેન વિરતે માનઃ સુખનું વાતાવરણ હોય તો માનને વિચાર કરી શકાય. જુઓ, ઢાકારૂ દા આ વાક્યમાં પુર્વે પદમાં અક્ષરમાં જે છે છે તેને લધુ એટલે એકમાત્રિક સમજ.
તેણુ – દુર કલિયુગમાં જે દુર્લભ-દુર્મિળ–હોય એવાને માટે હું બલિદાન આપી શકું-જુઓ, દારૂરૂ મહાત્મા ગાંધી જેવા પુરુષોત્તમને માટે માથું આપવામાં વાંધો ન ગણાય. ઉદાહરણનું આ પાછલું વાકય અનુવાદકે જ પિતા તરફથી અનુવાદમાં ઉમેરેલ છે પણ ગ્રંથકાર આચાર્ય હેમચંદ્રનું નથીએમ સમજવું.
पदान्ते उँ-हु-हिं-हंकाराणाम् ॥८।४।४११॥ વદને છેડે આવેલા ૩, હું, fહું અને હું એ ચાર શબ્દોનું અપભ્રંશ ભાષામાં પ્રાયઃ લધુ ઉચ્ચારણ કરવું. જે સ્તરની પછી અનુસ્વાર આવેલો હોય તે સ્વર ગુરુ ગણાય છે પગ અપભ્રંશ ભાષામાં ૩, હું, હું અને ઈંને સ્વરને લઘુ સમજવાનો છે. 8–05–ને લધુ સમજવો.
ડિઝs , , , હું-તહન્દુ અને હૃદુ – તુંને લધુ સમજ. ર્દિગંદું-હિં લધુ સમજો. દં–તળદ્રુને ,, , મનું તુ ત ધન ! જુઓ, ૮૧૪૧રપ૦ || વઝિઝિ૩ મુબાહ્યું જુઓ, ટાજારૂરૂ તજુદું વિ 3 | જુઓ, ૮૪૧૩ ૪૧ તા-ત્રિસાહિ૩ નહિં અંદું જુઓ, જરૂ૮દા તળહું તો મળિ નવિ ! જુઓ, વારૂ રૂ
ઠ્ઠા મા વા દાકારા અપભ્રંશ ભાષામાં કહને બદલે મ વિકલ્પ બોલાય છે.'
સંસ્કૃત ભાષામાં આ ક્યાંય મળતું નથી પણ પ્રાકૃત ભાષામાં કેદ ઉપલબ્ધ છે.
હેમ-૩૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
