________________
૪૬૦] , સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન
મેં જાણેલું કે જેને પ્રિયનો કે પ્રિયાનો વિરહ થયેલ છે તેઓને સંધ્યા ટાણે કાંઈક પણ ધીરજ થાય, પણ આ તે તેથી ઉલટું થયું જણાય છે, કેમકે સંધ્યા ટાણે ચંદ્ર પણ તેવી રીતે તપવા લાગે છે કે જેમ પ્રલયકાળે સૂર્ય તપતે હેય.
ઉપરનાં પઘોની જેમ જેમાં નેમ, નિન, નિદ્દ, નિઘ તથા તેમ, તિમ, તિર -અને તિધ અથવપરાયેલ હોય તેવાં ઉદાહરણ પણ પોતાની મેળે જ સમજી લેવાં.
ચાતાદીદાદા હો દેહઃ તાકાકા
ચાશ, તાશ, શું અને ઈંરા શબ્દોમાં જે હજાપતિ અંશ એટલે શું રૂપ અંશ છે તેને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં “” બોલાય છે.
યા+સ્ટાને બદલે ના+દુ-દ્દ જેવું તારશને બદલે તા+g-તેરું તેવું વીરા ને બદલે વશ+–દ–વેદ કેવું રાને બદલે હૃ–ાડ્યું એવું કે એવું મહું મળિય૩ વર્સિ–રાય ! તુ, ૩ માજી સૈz?I. जेहु तेहु नवि होइ वढ ! सई नारायणु अहु ॥ મા મળતા વરિરાગ ! વમ, વીર માળ: કોષ: ? ! यादृक् तागू न अपि भवति मूढ ! स्वय नारायणः अषः ॥
હે બલિરાજ ! આ માગણ એવો કેવો છે? એ બાબત મેં તને કહ્યું કે, હે મૂઢ! આ માગણ કોઈ જેવો તેવો-રસ્તે રખડત આલતુફાલતુ માગણ- ભીખારી-ન હેય પણ આ તે નારાયણ પોતે જ માગણ થઈને આવેલ છે.
મતાં રૂ. ૮૪૪૦ રૂા ચાર, તારા, વીશ અને ફ્રા એ ચારે બકારાંત શબ્દોના સૂગ અંશને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં સરસ (૩) રૂ૫ વપરાય છે.
ચાશ ને બદલે ઝ+ગ –ત્રાસ. તાશ ને બદલે ત+ગત , ક્રીશ ને બદલે - વરૂણ અને દા ને બદલે કુંગફ-સફર રૂપ અપભ્રંશમાં વપરાય છે,
ચાર-પ્ર–ગામ-જેહવો-જે-જેસો. તા+– લતા -તરૂણ –તેહવો-તેવો–ો. જી+શ-- - + -- વો-કે-કે. +- -+ગરૂ–લો-gવો-એ-ઐસે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
