________________
२५८)
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
तोष्+इ+तम्+तो+अवि+अंतोसविसं, तोसिअ-संतुष्ट यु-तोषितम् આ બને ઉદાહરણમાં ભૂતકૃદંતને તે પ્રત્યય લાગેલ છે. આ બન્ને પ્રયોગો ભૂતકૃદંતના છે.
भ्रमेः आडः वा ॥८॥३॥१५१॥ શ્રમ ધાતુને લાગેલા નિ પ્રત્યયને બદલે માડ આદેશ વિક૯પે થાય છે. भ्रम्+अय+ति-भम+आड+इ=भमाडइ, भमाडेइ-भ्रमयति
भमावइ, भमावेइ- ,, -मभावे छे. लुग-आवी क्त-भाव-कर्मसु ॥८॥३१५२॥ જયારે ધાતુને જ પ્રત્યય લાગેલ હોય તથા ભાવ અર્થમાં અને કર્મ અર્થમાં આવનારા પ્રત્યયો લાગેલા હોય ત્યારે ધાતુને લાગેલા ળિ ને લોપ થાય છે અને णि ने पहले आवि प्रत्यय ५ १५२राय छे. शिना सोप-क्त-कृ+णि+इतम्=कारि+इय =कारियं-२।०यु-कारितम्
हसू+णि+इतम् हासि+इय-हासियं-हसाव्यु-हासितम् क्षम्+णि+इतम्-खामि+इयं-खामिय-मान्यु-भाव्य-क्षमा
वी-क्षमितम् लिना मावि-क्त- कृ+णि+तम्=कर+णि+कर+भावि+अंकराविअं-४२१-यु
हस+णि+तम् हस्+णि+अ हस्+आवि+अं-हसावि-साव्यु
खम्+णि+तम् खम्+णि+अ+खम्+आवि+अं=खमावि-सभा-यु. लिना सोप-भाव तथा कर्म-कृ+णि+य+ते कारि+ईअइ=कार+ईअइ=कारीअइ
शवाय -कार्यते कारि+इज्जइ कार+इज्जइ-कारिज्जइ
वाय-कार्यते हस्+णि+य+ते हासि+ईभइ हासू+ईअइ=हासीअइ-सावाय-हास्यते
हासि+इज्जइ हास+इज्जइ हासिज्जइ- , , , रिना आवि-,, कर+णि+ईअइ=कर+आवि+ईअइ करावीअइ- ३२३वाय छे.
कर+णि+इज्जइ-कर+आवि+इज्जइ=कराविज्जइ-,, ,, हसू+णि+ईअइ-हस्+आवि+ईअइ हसावोअइ- सापाय छे. हस्+णि+इज्जइ हस्+आवि+इज्जइ-साविज्जइ--, ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
