________________
લઘુત્તિ-અષ્ટમ અધ્યાય-તૃતીય પાદ
[૨૪૯
द्विवचनस्य बहुवचनम् ॥८।३।१३०॥ પ્રાકૃત ભાષામાં નામમાં અને ક્રિયાપદમાં બધે દિવચનના સ્થાને બહુવચન વાપરવું. આ ભાષામાં કયાંય દ્વિવચનનો પ્રયોગ મળતો નથી. જ્યાં બે સંખ્યાને સ્પષ્ટ અર્થ બતાવવો હોય ત્યાં વિશેષણરૂપે દૂિ શબ્દનો પ્રયોગ કરવો.
दोणि कुणंति- रे-द्वौ कुरुतः દુ યુતિ - ,, , fé , બે વડે કરે છે–#ામ્યાં પરોતિ
ઢોહિંતો, -
,,
”
હું , –એનું કરે છે-ટૂઃ રતિ હો, , -બેમાં કરે છે- , , રોજિળ દૃસ્થા, વાયા, થયા, નયણા–બે હાથ, બે પગ, બે સ્તન, બે
નયન- સુલ્ત, વાવ, તેં તન, દે નયને , , –વગેરે રૂપે સમજી લેવાં.
agઃ પઢી દારૂારૂશા પ્રાકૃત ભાષામાં ચતુર્થી વિભક્તિને બદલે વઠી વિભક્તિ વપરાય છે.
મુળા -મુનિને આપે છે-મુનને સાત મુળા -મુનિઓને આપે છે–નિમ્યઃ સવાતિ નમો વિઠ્ઠ–દેવને નમસ્કાર થા–નો હવા નમો વાળ-દેવોને નમસ્કાર થાઓનો ખ્ય:
તાર્થ વા તારાફરા તાય – તેને માટે –અર્થમાં વપરાયેલા ચતુથી એકવચન ને સ્થાને ષષ્ઠી વિભક્તિનું એકવચન વિક૯પે વપરાય છે.
વલ્સ, વવાય-વાર્થભૂ-દેવને માટે સવાળ–અહીં ષષ્ઠી બહુવચન છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
