________________
૨૦૬ ]
સિદ્ધહેમચક શબ્દાનુશાસન
વિભક્તિના એકવચન ને બદલે ૨, ૩, હું અને આ ચાર પ્રત્યે વપરાય છે. તથા તેમની પહેલાંનો સ્વર દીર્ઘ થાય છે.
પંચમી વિભક્તિના એકવચન ૩તિ ના સ્થાને તો એ, સી, ડું અને શુ પ્રત્યયો વિકલ્પે વપરાય છે અને એની પહેલાંને સ્વર દઈ થઈ જાય છે.
૮૩૩૦ સૂત્રમાં નિષેધ કરેલ હોવાથી મુદ્ર વગેરે ગાકારાંત શબ્દનાં મુદ્દામા વગેરે રૂપ ન થાય માટે તેમને ઉદાહરણમાં જણાવેલ નથી.
આકારાંત નામનાં તૃતીયાનાં, વક્કીનાં તથા સપ્તમીનાં એકવચનનાં રૂપોમુદ્વારા-મુદ્દામ=મુદ્દામ–મુગ્ધા વડે-મુઘયા
મુદ્ધારૂં મુદ્ધા— , , , મુદ્રા+=યુદ્ધા- ,, ,, ,,
એ જ પ્રમાણે બુદ્ધિમાનાં રૂપો સમજવા મુક્કાનું છ પ્રત્યયવાળું રૂ૫-મુદ્ધિમાન મુદ્રિકા =ગિામ-મુમ્બિકા વડે–મુધવા
મુતરા-+{=મુદ્ધિમા- ,
મુદ્ધિ+=મુઢિયા- , , એ જ રીતે માનાં રૂપોઇમરાનું વ પ્રત્યયવાળું રૂપ ધરિા વઝિગારા=મડા+=મત્રિ.--કમલિકા વડે– कभलिकया
સમન્નિ+=ામજિકા– ,
મઢિયg+=જેમઢમા ,, , એ જ રીતે દૂરવ રૂકારાંતના રૂપો સમજવા કારાંત–વૃદ્ધિ+=વૃદ્ધિ+4=9ઢીઝ બુદ્ધિ વડે-વૃદ્ધા
વૃદ્ધિની વૃદ્ધીકા- , , , શુદ્ધિ+ફૅ=ી - , , ,
વૃદ્ધિ+=વૃદ્ધીe= , , , એ જ પ્રકારે દીર્ઘ ઈકોરાંતનાં એકવચનનાં રૂપો– ઈંકારાંત––સવીરાસી અકસીંગ–સખી વડે-સરહયા
રસ+=સદીમાં , , સક્=સહીફ ,, ,, રા =સંg
તટ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
