________________
લઘુત્ત-અષ્ઠેસ અધ્યાય-તૃતીય પાદ
[ ૨૦૩
fપરી, તાર, fĚ, મૃદું—આ રૂપેામાં ટા વિભક્તિ જ નથી, પણ પ્રથા વિભક્તિ છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
બુદ્ધી, ધજા---આ રૂપે)માં પુલિ'ગી કે નપુ ંસકલિંગી નામ નથી પણ સ્ત્રીલિંગી છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
મહેશ-૩૫માં મૂળ શબ્દ કારાંત નથી, પહુ અકાર ત છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
વહીયે વાત્ મ્ મે ૫૮ારી
નપુસકલિંગી સ્વરાંત નામને લાગેલા પ્રથમાના એક સિને બદલે મેં વાપરવા
વન+5=+=ăવન–વનમૂ
પ્રેમ+સુ=પમ+મુ=પમાં-પ્રેમ-પ્રેમ Tft+1=;હિ+મ=ર્યા.-દહી- ધ
મધુ+=મદુ+મ્=મજું -મધુ-મધુ
સંસ્કૃતમાં પ્રથમાના એકવચનમાં ધિ અને મધુ રૂપે। થાય છે, એ રૂપે ઉપરથી વણ પરિવર્તનના નિયમ દ્વારા પ્રાકૃતમાં પણ હિં, મટ્ટુ રૂપે! સાધી શકાય છે જુએ ૮૫૧૧૮૭,
'
કેટલાક વૈયાકરણે ને બદલે અનુનાસિક વાપરવાની પણ ભલામણ કરે છે, એમના મતમાં-હિં, માઁ એવાં રૂપે। પણ પ્રથમાના એકવચનમાં થાય છે.
વાહો પુલિંગ છે, વાછા સ્ત્રીલિંગ છે તેથી આ બન્ને રૂપે નપુ ંસકલિંગી નથી તેથી આ નિયમ ન લાગે.
સૂત્રમાં રાત જણાવ્યાથી અહીં તમામ સ્વરાંત નામેા સમજવાં પણ ઉપરના સૂત્રની જેમ માત્ર કારાંત કે ઉકારાંત જ ન સમજવાં.
નન્દ્ર-શસğ-કું-ચઃ સન્નારીથર્થી: ૫૮૦ર૬॥
નપુંસકલિંગી નામને લાગેલા પ્રથમાના હુવચનને અને દ્વિતીયાના બહુ-વચનને બદલે અનુસિક હૈં, અનુસ્વારવાળા ૐ અને fળ પ્રત્યયેા વપરાય છે. તેમજ આ ત્રણે પ્રત્યયેાની પૂર્વે આવેલા સ્વરને દી થઈ જાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
