________________
૨૦૦ ]
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન fસ નો કા હો વા તારારો નરજાતિમાં ફરવ પુકારાંત અને સ્વ ૩ કારાંત નામથી લાગેલા પ્રથમાના બહુવચન ગરને બદલે સર (B) અને અમો (મો) પ્રત્યયે વિક૯પે લગાડવા. નિ+ઝનૂ= =+= +==ઝા, મનચ–અગ્નિ
સાિઅનિ =કામો- , , , વાયુ+ગવાયુ =વાય૩ –વાયુઓ-વાયવ; , , ,
વાયુમો=વાયો-વાયુ- , , , જ્યારે આ આદેશે ન થાય ત્યારે બાળકો અને વાળો રૂપ થાય, જુઓ, ૮૩૨૨ અને શેષેતવત્ ૮૧૩૧૨૪ ના નિયમ વડે મનિ+–, વાયુ+ગન્ન=ા એવાં રૂપે પણ થાય, જુઓ, ૮૩૪.
જે જે નિયમો સર કારાંત નામને માટે કહ્યા છે તે બધા ૬ કારાંત અને સકારાંત નામને પણ લગાડવાના છે એવો અર્થ પેડકતવત ને છે એ બાબતમાં વિસ્તારથી ઉદાહરણે ૮૩૧૨૪ સૂત્રમાં આવનારાં છે. '
, – આ રૂપે સ્ત્રીલિંગી છે. તથા , મ –આ રૂપો નપુંસકલિંગી છે. તેથી આ નિયમ ન લાગે.
ગ્રી, વા–આ પ્રયોગમાં પહેલી વિભક્તિનું એકવચન છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
સળી, મો, વા, વાળો પછ–આ પ્રયોગમાં બીજી વિભક્તિનું બહુવચન છે તેથી આ નિયમ ન લાગે. અwીળો–અગ્નિઓને જુએ છે અને વાળો વાયુઓને જુએ છે.
વછા રૂપમાં મૂળ શબ્દ વ8 એ આ કારાંત છે તેથી તેમાં અંતે રૂ કાર જ નથી એટલે આ નિયમ ન લાગે.
વા તો ડો દારૂારશા પુલિંગવાળા દૂરવ ૩ કારાંત નામને લાગેલા પ્રથમાના બહુવચનના કર્યું ને બદલે આવો પ્રત્યય વિકપે વાપર.
સાધુ+==સાદુંવો=ાદ+ગવો=ાદરો-સાધુ-સાધવઃ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
